Huh, wie is dat? Zuid-Koreaanse nobody’s verbazen de schaatswereld

Kai Verbij gaf het eerlijk toe, dinsdag na de 500 meter. ,,Ik ken die Cha helemaal niet.” Met een tijd van 34,41, slechts één honderdste achter de Noorse winnaar Havard Lorentzen, had Cha Min-kyu zojuist het zilver opgeëist. Daarmee was de 24-jarige Zuid-Koreaan bijna een halve seconde sneller dan de Nederlandse sprinter, die negende werd.

Vandaag had Verbij een déjà vu. Op de 1.000 meter reed hij niet hard genoeg om het podium te halen, in tegenstelling tot een zekere Kim Tae-yun. De 23-jarige Zuid-Koreaan snelde in 1.08,22 naar een derde plaats, bijna vier tienden sneller dan Verbij.

Cha Min-kyu en Kim Tae-yun hebben een belangrijke overeenkomst. Tot deze week had niemand ze op het netvlies staan. Op het lijstje van de bookmakers kwamen ze niet voor, in de huiskamers waren hun ritten vooraf niet aangestreept. 

Naast Cha en Kim pakten ook andere Zuid-Koreanen verrassende plakken. De pas 18-jarige Kim Min-seok won brons op de 1500 meter, de mannen van de ploegenachtervolging pakten zilver, met naast Kim Min-seok ook de 16-jarige Chung Jaewon in de ploeg. Zij lieten onder meer het met erkende toppers gevulde Nederlandse team achter zich.

Bij de vrouwen won Lee Sang-hwa zilver op de 500 meter, maar daar was op gerekend. Bij de mannen ligt dat anders. Zelfs voor vaste volgers van het schaatsen zijn hun prestaties een verrassing. ,,Op de perstribune moeten we echt de statistieken er op na slaan”, zegt Rik Spekenbrink, schaatsverslaggever voor deze krant en aanwezig bij de Spelen in Pyeongchang. ,,Je vraagt je serieus af of je iets gemist hebt de afgelopen jaren.”

Nee, is dan meestal het antwoord. Kim Tae-yun, die vandaag brons won op de 1.000 meter, kwam dit jaar tijdens World Cups niet verder dan een tiende plaats in Heerenveen. Meestal eindigde hij nog veel lager, rond de twintigste plaats. Op de Spelen van Sotsji eindigde hij als dertigste. Zijn collega Cha Min-kyu piekte één keer: hij werd in Calgary tweede op de 500 meter. Voor het overige zijn zijn prestaties allesbehalve consistent, meestal eindigt hij tussen plek 10 en 20, of nog lager.

Op de Spelen was de concurrentie op zijn afstand enorm: iedereen had deze dag aangekruist. ,,De 500 meter is de sterkst bezette afstand van allemaal”, zegt Spekenbrink. ,,Schaatsen is een relatief kleine sport, maar de 500 is een grote afstand. Er staan 17 nationaliteiten aan de start, de concurrentie komt uit alle hoeken. Je moet echt héél goed zijn om hier een medaille te winnen.”

Dat zijn de Koreanen blijkbaar, maar hoe dat nu ineens kan, is moeilijk te verklaren. Misschien speelt het thuisvoordeel een rol, maar dat kan net zo goed averechts werken. Bij het shorttrack bezweken veel Koreanen juist onder de druk.

Over shorttrack gesproken: de meeste schaatsers die nu op de langebaan actief zijn, hebben een achtergrond in die sport, na honkbal de grootste van het land. Op schaatsgebied is Zuid-Korea wereldwijd gezien een subtopper. Op de eeuwige medaillespiegel van de Spelen staat het land tiende.

Tot en met 2014 verzamelde Zuid-Korea negen schaatsmedailles. Dat gebeurde meestal door erkende toppers: Lee Sang-hwa, Lee Kang-seok en Mo Tae-bum. Ook Kim Yoon-man, die in 1992 met zilver op de 1.000 de eerste Zuid-Koreaanse schaatsmedaille scoorde, was in zijn tijd iemand om rekening mee te houden. Alleen de twee plakken van Lee Seung-hoon in Vancouver, acht jaar geleden, kwamen op een vergelijkbare manier uit de lucht vallen. Lee was bij deze Spelen ook lid van het achtervolgingsteam dat zilver pakte.