'De mensen waren even klaar met NAC'

Voor alle duidelijkheid: het Avondje NAC bestond al een jaar of tien. In al zijn glorie. Een kolkend stadion vierde in het voorjaar van 1984 nog uitbundig de terugkeer in de eredivisie, na een eenmalige uitglijder het seizoen ervoor. Dacht men. Want na weer een degradatie in 1985 ging het alsnog langzaam bergaf. ,,Toen dacht je al wel dat het beroerd was, maar het was gewoon het dieptepunt. Een rampjaar zowel qua resultaten als publieke belangstelling", zo kijkt toenmalig doelman John Karelse terug op het seizoen 1987/1988, dat als een vreemde eend de geschiedenis van NAC is binnengevlogen.

Terwijl het Nederlands elftal op het punt stond Nederland gek te maken met het winnen van het EK, eindigde NAC in de eerste divisie op de 17de plaats (van de 19) en was het toeschouwersgemiddelde gedaald tot onder de 2000. ,,Absurd, als je kijkt naar wat de club nu losmaakt. Ook in de eerste divisie", zegt Karelse. ,,Dat seizoen hebben we de onderkant van de kelder gezien", weet voormalig rechtsback Hans van den Dungen. ,,De mensen hadden het even gehad met NAC", herinnert oud-middenvelder Marco van Dijnsen zich. ,,Er is een foto waarop je vijf man telt op de hele Ei-tribune", geeft toenmalig rechtsbuiten Peter Remie het gevoel aan dat het bij hem bovenkomt. ,,Ik ben het jaar erop naar Baronie gegaan. Voor mijn gevoel kwam ik daar in een beter elftal terecht", kijkt topscorer van weleer Hubert Baardemans terug op het seizoen, dat achteraf gezien ook een kantelpunt was in de geschiedenis van NAC. Van de executieverkoop in najaar van 1986 tot de feestelijke promotie in het voorjaar van 1993.

,,Wat mij vooral bijgebleven is van het seizoen 1987/ 1988 is dat de club alle zeilen moest bijzetten, omdat er werkelijk niks meer kon", omschrijft Van den Dungen de erfenis van jarenlang financieel wanbeheer. ,,Mijn vader heeft de massagetafel nog gekocht op die veiling en teruggeven", zegt Peter Remie over de financiële nood, die uitmondde in de fameuze executieverkoop, die de fiscus slechts 7430 gulden opleverde. Er bleef wel een fiscale schuld van 140.000 gulden staan. Daarvan plukte het elftal van het jaar erop de wrange vruchten.

Van den Dungen: ,,Ons werd gevraagd wat we wilden inleveren. Inleveren van wat, heb ik toen gezegd. We moesten onze kleding en schoenen al zelf betalen. En zelf ons brood meenemen voor de uitwedstrijden. In de bus kon er nog geen blikje fris af." Van Dijnsen: ,,Ik dacht dat ik bij het tweede ingedeeld zou worden. Werd me verteld dat ik bij het eerste zat. Terwijl Meindert Dijkstra moest vertrekken. Hij ging naar Willem II. Dat snapte ik al niet. Meindert was een veel betere voetballer. Maar ach, ik was er blij mee en we waren ook niet veel gewend. We reden gewoon met het tasje achterop de fiets naar de training."

Remie: ,,Met allemaal jonge gasten uit Breda probeerde NAC weer iets op te bouwen. Het trainingsveld diende als parkeerterrein voor de wedstrijden. Daar moesten wij dan de dag erop op trainen. En dan dat hoofdveld. Zo slecht. Wij hadden nog geen Jan Braspenning." Van den Dungen: ,,Het kwam voor dat er daags na een wedstrijd nog acht auto's op het trainingsveld stonden. Die moesten wij er eerst zien af te krijgen voor we konden beginnen. Gezellig is het dus altijd wel gebleven bij NAC."

Over het niveau van het elftal, de trainer en het spel zijn de meningen dertig jaar na dato nog verdeeld. Van Dijnsen: ,,Ik vond Hans Verel meer een drilmeester, dan een trainer voor een jonge groep. Er waren echter ook geen verwachtingen. En we zijn nooit weggespeeld." Baardemans: ,,We begonnen best aardig, maar zakten daarna ver weg. Het was een jong elftal. Ik zie wat dat betreft parallellen met het NAC van nu. Je krijgt niet altijd wat je verdient en op den duur gaat alles tegenzitten." Karelse: ,,Het voetbal was gewoon niet om aan te gluren." Remie: ,,Het was al drie, vier jaar slecht. We speelden gewoon matig. Eigenlijk kan ik me van die wedstrijden zelf weinig herinneren."

De impact op de supporters en de sfeer rond de duels zijn velen helderder bijgebleven. Veelal met een glimlach. Maar ook met afgrijzen. Remie: ,,Op een gegeven moment kwamen we voor de warming-up het veld op en zaten er een paar supporters op plastic stoeltjes op de middenstip. In zo'n leeg stadion hoor je ook alles wat ze roepen."

Baardemans: ,,Mij staat nog bij dat ik tegen Heracles van het veld ben gedragen, omdat ik vol op het gezicht was geraakt. Ik werd pas wakker in het ziekenhuis." Karelse: ,,Het was mijn eerste seizoen. Van dat Avondje NAC heb ik toen weinig gemerkt. Ik was 18 jaar en moest om en om keepen met Ron de Grauw. Dat laatste vond ik helemaal niks, maar voor mij was NAC vooral een gigantische club. Een club van naam. Of ik nu voor 20.000 mensen speelde of voor niemand, dat maakte mij toen niets uit."

Het elftal van toen wordt gekarakteriseerd als 'jong' en 'Bredaas'. Van Dijnsen voert aan dat ze met de A-jeugd Feyenoord nog hadden verslagen. Om maar te zeggen dat het NAC ondanks alle finan-ciële malaise niet ontbrak aan talentvolle jeugdspelers. De elftalfoto van toen is zelfs behoorlijk herkenbaar: naast Hans van den Dungen, John Karelse en Peter Remie, waren ook John Smit, Danny Schrijvers, Peter Sweres, Guus van den Borgt, Jack Koumans en Marcel van Helmond een tijdlang vaste waarden in de betere tijden van de club. Van Dijnsen: ,,Na alle misère lag op onze schouders de taak om de basis te leggen voor een nieuw elftal. Dat is er ook gekomen. Twee seizoenen later deed NAC in de nacompetitie alweer meer voor de promotie."

Sindsdien zijn de fans nooit meer zo massaal weggebleven als toen. Integendeel. Zelfs in de eerste divisie en onderin in de eredivisie trekt NAC wedstrijd na wedstrijd volle tribunes. Karelse: ,,Maar de club is wel net op tijd weer teruggekeerd in de eredivisie. Als dat langer had geduurd, was hetzelfde gebeurd. In die zin dat het aantal toeschouwers dan meer dan halveert."

Voor Van Dijnsen was dat ene seizoen ook zijn eenmalige kans op een basisplaats in NAC. Hij zocht later zijn heil bij clubs als Hoogstraten en Overpelt. Voor Baardemans was voetbal meer een hobby. Hij koos voor zijn studie. En Baronie.

In de zomer van 1988 ging NAC aan de hand van sponsor Cees den Braven op de Dordtse toer. Spelers als Dennis van der Gijp en Gerard den Haan kwamen de gelederen versterken. Karelse, Van den Dungen en Remie groeiden vanaf dat moment mee richting de eredivisie. En werd NAC het NAC van nu. Remie: ,,Ik ben er altijd trots op geweest dat ik in het eerste van NAC heb gespeeld. Ook in die slechte tijd. Achteraf is het zelfs mooi dat ik ook dat seizoen heb meegemaakt."

RKC kampioen eerste divisie
NAC 17de in eerste divisie: 36-25 (45-69)
Hubert Baardemans: topscorer NAC met 12 treffers
NAC uitgeschakeld in eerste ronde KNVB-beker: Wageningen-NAC 3-1
De spelers van NAC: John Karelse, Ron de Grauw, Hans van den Dungen, Hubert Baardemans, Rob Landsbergen, Jack Koumans, Jack Sweres, Danny Schrijvers, John Smit, Guus van den Borgt, Frans de Ley, Brian Piris, Ad Gladdines, Marcel van Helmond, Marco van Dijnsen, Arno Gabriëls, Peter Remie en Wanny van Gils.