Dit is waarom advocaten MH17-verdachte vrijspraak willen: ‘Hij drukte niet op de knop en gaf opdracht niet’

Elf dagen lang schoten de Nederlandse advocaten Boudewijn van Eijck en Sabine ten Doesschate op het 65.000 pagina’s tellende dossier van het Openbaar Ministerie. Ze bekritiseerden tot in détail de bewijsvoering, fulmineerden tegen de ‘tunnelvisie’ van het OM en betoogden waarom de verdenkingen tegen hun Russische cliënt ongegrond zijn. ,,Er zijn meer dan voldoende redenen om de onderzoeksresultaten met grote voorzichtigheid te benaderen’', zei Ten Doesschate vandaag in haar slotwoord.

Hun conclusie: er is geen enkel bewijs dat verdachte Poelatov, die geen zeggenschap had over het afvuren van een raket, betrokken was bij het neerhalen van vlucht MH17 boven Oost-Oekraïne en de moord op alle 298 inzittenden. ,,Cliënt is niet degene die op de knop heeft gedrukt, niet degene die de opdracht gaf om op de knop te drukken, niet degene die toestemming gaf om op de knop te drukken en niet degene van wie het wapen waarmee die raket zou zijn gelanceerd afkomstig was”, zei Ten Doesschate.

Justitie eiste eind vorig jaar levenslang tegen Poelatov en zijn drie medeverdachten - rebellenleider Igor Girkin, zijn rechterhand Sergej Doebinski en garnizoenscommandant Leonid Chartsjenko. Samen zouden ze verantwoordelijk zijn voor het binnenhalen, vervoeren en inzetten van de Buk-raket waarmee het vliegtuig volgens het OM uit de lucht is geschoten.

Poelatov is de enige verdachte die zich door advocaten laat vertegenwoordigen. Zij vinden dat hij geen eerlijk proces heeft gehad en dat zijn schuld op voorhand al is vastgesteld in de publieke opinie. ,,Het is een treurige en zorgwekkende constatering dat bij de meeste mensen geen ruimte is voor twijfel’', aldus Ten Doesschate. ,,Dit proces is meer dan slechts een noodzakelijke formaliteit, waarin iedereen al ‘weet’ wie de schuldigen zijn.’'

1. Het was geen Buk-raket
Het forensisch onderzoek rammelt aan alle kanten en de bewijsvoering is allesbehalve sluitend, aldus de verdediging. Justitie heeft zich te veel gefocust op het scenario van een Buk-raket en verzuimd onderzoek te doen naar een ander soort projectiel.

Zo zijn volgens de advocaten in wrakstukken en lichamen van slachtoffers bolvormige fragmenten aangetroffen, die een ‘visuele gelijkenis’ vormen met fragmenten van een Oekraïense raket. ,,Er had onderzoek kunnen plaatsvinden naar de chemische samenstelling van deze fragmenten. Dat is niet gebeurd omdat het Buk-scenario de boventoon voerde.”

De verdediging vindt het ‘niet logisch’ dat MH17 is neergeschoten met een Buk-Telar. Dergelijke raketsystemen zijn uitgerust met een radar en een professionele bemanning en vlogen die bewuste 17 juli 2014 al talloze andere civiele vliegtuigen voorbij.

Bovendien waren er op dat moment tientallen Buk-raketinstallaties in het oorlogsgebied, ook bij het Oekraïense leger. Ook het rookspoor dat zou zijn veroorzaakt door het afvuren komt volgens de verdediging niet overeen met dat van een Buk-raket (hoek van ongeveer 45 graden).

2. ‘Vergis-scenario’ is onzin
Dat het OM stelt dat de pro-Russische separatisten per ongeluk het toestel neerhaalden omdat ze dachten dat het een militair vliegtuig was, is volgens de advocaten niet goed onderbouwd. ,,Uit niets blijkt dat iemand dat kan hebben gedacht. Zo is er geen enkel telefoongesprek gevonden waarin bijvoorbeeld een spotter doorgaf dat er een militair vliegtuig aankwam.”

Ook alternatieve scenario’s, de mogelijkheid dat de MH17 door een gevechtsvliegtuig is neergeschoten, sluit justitie al sinds september 2016 uit, nog voordat het Nederlands Forensisch Instituut (NFI) het onderzoek had afgerond.

3. Afvuurlocatie klopt niet
Dat MH17 is neergehaald vanaf de door het Openbaar Ministerie genoemde locatie, een landbouwveld bij Pervomaiskyi, is twijfelachtig, zegt de verdediging. Daarvoor gebruikten de advocaten berekeningen van het Russische defensieconcern Almaz-Antey, de fabrikant van Buk-raketten, in welke graad de raket het vliegtuig moet zijn gekruist. Aan de hand van de plek waar de raketfragmenten zich in het toestel geboord hebben, concluderen ze dat de beoogde locatie niet juist moet zijn. Dit zou namelijk voor een ander ‘schadebeeld’ aan het vliegtuig zorgen, aldus de advocaten.

4. Onbetrouwbare getuigen
De verdediging twijfelt aan de betrouwbaarheid van anonieme getuigen, die beweerden een Buk-raket bij de beoogde afvuurlocatie in het landbouwveld te hebben gezien. De advocaten hebben die getuige niet mogen bevragen. Een andere getuige veranderde steeds elementen in zijn verklaring, die volgens de advocaten vol zitten met ‘feitelijke onjuistheden’.

Het monsterproces gaat op 16 mei verder met de reactie van het OM op het pleidooi. In juni mogen de advocaten daar weer op reageren. Een vonnis staat gepland voor de tweede helft van dit jaar.

Kijk hier onze video's over MH17: