Vlaai is liefde en troost, en straks ook Europees beschermd

Als de Europese Commissie de aanvraag goedkeurt, mag Limburgse vlaai alleen nog zo heten als die volgens bepaalde regels is gebakken in Nederlands of Belgisch Limburg. Zo’n ‘beschermde geografische aanduiding’ dient om eerlijke concurrentie te bevorderen en namaak te bestrijden. Ardenner ham en Edammer kaas (mits vergezeld van het woordje ‘Holland’) hebben die status ook.

Het is uitzonderlijk dat zo’n aanvraag wordt ingediend door twee landen samen en dat had dan ook wat voeten in de aarde. Initiatiefnemer Peter Nulens van de (Belgische) vereniging van Limburgse bakkers vertelt er aan de telefoon smakelijk over. Moeten álle ingrediënten uit Limburg komen? ,,In Nederland wilden ze dat aanvankelijk wel. Ze dachten aan Limburgse kersen. Maar dan zou je een paar maanden per jaar geen vlaai in de dozen hebben’’, zegt Nulens. ,,En wat als de oogst een keertje zou mislukken?’’

Maar ook Belgische bureaucratie dreigde roet in het eten te gooien. ,,Het federaal voedselagentschap wilde alle bakkers bezoeken die deze taarten bakken. Maar dan moesten ze meer dan vijftig adressen langsgaan. Dan zouden we weer een jaar verliezen. Gelukkig hebben ze dat vervangen door een verklaring op eer en geweten.’’

De Limburgse vlaai waar België en Nederland nu Europese bescherming voor vragen, is tot in detail beschreven: ‘Diameter van minimaal 10 en maximaal 30 centimeter. Bodem van gistdeeg, maximaal 1 centimeter dik, maar stevig genoeg om als taartpunt uit de hand gegeten te kunnen worden. Vlaai moet minstens 140 gram en maximaal 1400 gram wegen, ongeacht de vulling. Per 1 kilogram bloem bevat het deeg minimaal 300 gram vetstof, 350 gram vloeistof (melk of water), 50 gram suiker, 30 gram gist (of equivalent van vloeibare/droge gist) en maximaal 20 gram zout. Een ei kan toegevoegd worden. Mogelijke vullingen: fruit (geen ananas of aardbeien), rijstpap, griesmeel, crème, pudding of suiker. Vulling en toplaag worden meegebakken met de taart. De vlaai mag niet diepgevroren worden na het bakken.’

Rest de vraag: wat is het belang van Limburgse vlaai? ,,Limburgse vlaai hoort tot die tradities die in de Belgisch-Nederlandse grensregio van generatie op generatie worden doorgegeven. Het gaat om veel meer dan heerlijk eten en per familie gekoesterde recepturen en adressen. Het gaat zelfs om meer dan culinair meesterschap’’, zegt hoogleraar Europese geschiedenis Mathieu Segers. In zijn podcast over Europese politiek, Café Europa, belijdt hij soms ook zijn liefde voor Limburgse vlaai. ,,Vlaai prikkelt de zinnen, is liefde en troost. Het is de verbinding met een lokale geschiedenis en natuur, die zoveel dieper gaat dan het eigen leven.’’