Stoppen met gas is nu meer dan ooit een uitstekend idee

Als er één moment is om het gasfornuis te vervangen door een elektrische kookplaat, dan is het nu. In Groningen wordt nauwelijks nog gas gewonnen en de gasprijzen zijn door de oorlog in Oekraïne flink gestegen. Deze week kwam er een nieuw argument bij: koken op gas is ongezond.

Het gasfornuis leidt vooral bij kinderen tot klachten. De afgelopen jaren kregen 70.000 Nederlandse kinderen last van astmasymptomen. In heel Europa gaat het om 700.000 kinderen. Bij een op de acht kinderen hadden astmaklachten voorkomen kunnen worden door niet op gas te koken.

Piet Jacobs waarschuwde al eerder voor de gezondheidsrisico’s van koken op gas. Bij de verbranding van gas ontstaan stikstofdioxide en ultrafijnstof, weet de fijnstofspecialist verbonden aan TNO. Dat staat nog los van de schadelijke stoffen die tijdens het koken en bakken ín de pan ontstaan. ,,Bij het bakken en braden komt fijnstof vrij”, zegt Jacobs.

Vangt de afzuigkap al die schadelijke stoffen niet op? Een afzuigkap werkt volgens Jacobs alleen goed als die lucht naar buiten wordt afgevoerd. De helft van de huishoudens heeft een recirculatiekap. En die hangt er volgens Jacobs vooral voor de geur. ,,Fijnstof wordt gewoon weer het huis ingeblazen. Het koolstoffilters vangt wel wat stikstofdioxide af die bij koken op gas ontstaat, maar zo’n filter is na twintig dagen al verzadigd.”

Niet in elk huis kan de afzuigkap lucht naar buiten afvoeren. Kies dan voor een recirculatiekap met koolstoffilter en fijnstoffilter, zegt Jacobs. En vervang de filters op tijd. De mechanische afzuiging moet tijdens het koken op de hoogste stand. En zet ramen na het koken een kwartiertje tegen elkaar open. Vanwege de energieprijzen houden consumenten de ramen waarschijnlijk juist vaker dicht.

De meeste vooruitgang boek je door je gasfornuis in te ruilen voor een inductiekookplaat. Die is ook zuiniger: een inductiepan neemt volgens pannenfabrikant De Buyere 90 procent van de energie op. Bij gas verdwijnt bijna de helft van de energie in de lucht. Toch betekent dat niet dat koken op inductie goedkoper is. Voor wie alleen naar verbruikskosten kijkt, blijft gas de goedkoopste manier van koken.

Los van de aanschafkosten van de plaat, moet je rekening houden met aansluitkosten. ,,Bij de installatie van een inbouw-inductiekookplaat komt aardig wat kijken”, waarschuwt Gerard Spierenburg van de Consumentenbond. Een inductieplaat heeft namelijk een aparte groep in de meterkast nodig en die moet door een vakman worden aangelegd. De kosten bedragen volgens Milieu Centraal zo’n 600 euro.

Vaak wordt gezegd dat voor inductie nieuwe pannen nodig zijn. Bij inductie wordt namelijk niet de plaat, maar de pan opgewarmd. Een vlakke pan zou nodig zijn om goed contact te maken met de plaat. ,,Gooi je oude pannen niet meteen weg”, adviseert Spierenburg. Nieuwe pannen zijn meestal niet nodig, stelt ook De Buyere. Volgens de pannenfabrikant staat de onderkant van een goede koekenpan zelfs een beetje hol. De bodem trekt recht bij het opwarmen.

Wel moeten pannen volgens Spierenburg geschikt zijn voor inductie. Vanwege het elektrische veld hebben pannen een magnetische bodem nodig. Voor bestaande pannen is dat volgens de Consumentenbond eenvoudig te testen: blijft een magneet aan de bodem van de pan kleven? Dan is de pan geschikt voor inductie. De meeste nieuwe pannen zijn geschikt voor inductie. Simpelweg omdat in andere landen inductie populairder is dan in Nederland.