Spekkoek maken kost tijd, maar dan heb je ook wat

De Indonesische spekkoek heeft veel weg van de Duitse Baumkuchen of Portugese bebinca. Ronald Giphart vindt elk laagje onweerstaanbaar.

Ronald Giphart > 12-01-19, 12:00 Laatste update: 16:37

Koop die spekkoek gewoon bij de toko, dat scheelt echt heel veel werk!
Danny Jansen

Op de toonbank van mijn slager lag spekkoek, een product dat ik niet meteen associeer met een Nederlandse winkel, maar meer met een toko of pasar malam. Tegenwoordig is spekkoek blijkbaar zo ingeburgerd dat ook de buurtwinkel de van oorsprong Indische cake heeft liggen. Gretig nam ik een paar stukken mee, want de smeuïge fluwelen dunne laagjes in de koek zijn onweerstaanbaar.

Spekkoek dankt zijn naam aan een zekere uiterlijke gelijkenis met spek én aan het feit dat er in vroeger tijden een gelijknamige pannenkoek bestond die in varkensvet werd gebakken. Over de vraag waarom en hoe spekkoek transformeerde van een pannenkoek tot ‘cake met vele laagjes’ (en daarmee een van de parels van de Indonesische keuken) verschillen als altijd de meningen.

Er bestaat een Duitse laagjescake genaamd Baumkuchen. Die lijkt wel een beetje op onze spekkoek, zij het dat het Duitse baksel op een lange rol wordt bereid die langs een vuur draait en die steeds wordt besprenkeld met beslag (zo ontstaan de laagjes). Er zijn bewijzen dat deze Baumkuchen ook in Nederlands-Indië werd verorberd, dus spekkoek en Baumkuchen zouden via die lijn verwant kunnen zijn.

Volgens een andere theorie was Indische spekkoek een variant van een cake genaamd bebinca (ook wel bibik), een dessert dat populair werd in de Portugese koloniën. Ook hier gaat het om een cake met verschillende laagjes, waarbij het intensieve bakproces lijkt op dat van de Indische variant. Het verhaal gaat dat een non genaamd Bebiana de cake voor het eerst maakte met zeven verschillende lagen, die moesten denken aan de zeven heuvels van Lissabon. Een priester aan wie deze traktatie werd geserveerd, vond dat er te weinig laagjes in zaten, waardoor het aantal werd verhoogd. En dus ook de bereidingstijd.

Want wat de oorsprong van spekkoek ook moge zijn: het kost erg veel tijd om de cake laagje voor laagje te bereiden. Gelukkig vond ik een uitstekend recept van een van mijn favoriete tv-koks: Danny Jansen, die onder andere bekend is van zijn geweldige programma Zoals alleen oma dat kan (waarin hij kookt met Indonesische grootmoeders).

Onlangs kwam ik Jansen tegen en ik kondigde aan dat ik zijn spekkoek ging bereiden. ,,O, ik heb een nog veel eenvoudiger recept!’’ riep hij verheugd. ,,Koop die spekkoek gewoon bij de toko, dat scheelt echt heel veel werk!’’

Ja, of bij de buurtslager dus.

Hieronder zie je hoe Danny Jansen de spekkoek maakt: