Wat wordt de Europese boom van het jaar 2022? De eik van Toergenjev in elk geval niet

Miss Holland, Miss Universe - of zulke verkiezingen nog van deze tijd zijn, daar kun je een hele boom over opzetten. Maar de verkiezing van Boom van het Jaar zelf gaat juist niet over uiterlijk. Zelfs een alledaags uitziende boom kan winnen. Wat telt is het verhaal erachter. 

Zo kent bijna elke automobilist de Nederlandse inzending van 2018: de Anneville eik, beter bekend als de Troeteleik. Hij staat letterlijk in de weg: in de middenberm van de A58 bij Ulvenhout. Verdedigers van de boom, en dat zijn er velen, voeren aan dat de boom er eerst stond. Namelijk al 158 jaar, lang dus voordat er auto’s bestonden, en zeker lang voordat Rijkswaterstaat de A58 wilde verbreden, wat hem in zijn voortbestaan bedreigt. 

De Boom van het Jaar-verkiezing was oorspronkelijk een puur Tsjechische aangelegenheid, totdat in 2011 andere Europese landen het initiatief omarmden en ook bomen gingen inzenden. Doel is om aandacht te vragen voor het belang van bomen, die mens en dier schaduw geven en frisse lucht: ze halen CO2 uit de atmosfeer en geven er zuurstof voor terug, daar kan geen machine tegenop. In Nederland laat organisator SBNL Natuurfonds eerst per provincie een boom kiezen. Daarna strijden die twaalf bomen om de eer Nederlands boom van het jaar te worden (of eigenlijk doen mensen dat natuurlijk, via een internetstemming, het is niet bekend of de boom er zelf iets van merkt).

Limburg won dit jaar de nationale wedstrijd, met Tilia, voor zover bekend de eerste boom ter wereld met een eigen Instagram-account. Maarten van Essen, eigenaar van de zomerlinde (Tilia platyphyllos) maakt elke dag een nieuwe foto en post die voor een inmiddels wereldwijd publiek van bijna vierduizend volgers. ,,Het is altijd nogal een privéboom geweest”, vertelt Van Essen. Hij woont in een oude pastorie in Maasniel, de boom staat er in de tuin en is vanaf de openbare weg moeilijk te zien. Van Essen houdt van zijn boom en besloot tijdens de hoogtijdagen van de coronapandemie zijn liefde online te gaan delen. De buren wezen hem vervolgens op die verkiezing.

De rest is geschiedenis, heet dat dan, maar in dit geval wel een bijzondere geschiedenis. ,,De winnaar van vorig jaar was een duizendjarige Spaanse eik, daar kan een lindeboom van 150 jaar niet tegenop natuurlijk”, besefte Van Essen. ,,Dus hebben we Tilia als boom van de toekomst gepositioneerd: een jonge vrouw met een Instagram-account, klimaatbewust - ze eet geen vlees en reist niet.” Van Essen benaderde de plaatselijke bierbrouwerij Lindeboom, die net als de boom 150 jaar bestaat, en die stelde 150 kratjes bier ter beschikking die Van Essen kon verloten. ,,Supergezellig, het hele dorp ging meedoen - en meestemmen. We hebben de carnavalsvereniging in de tuin gehad, de lokale schutterij, de boom heeft ons samengebracht.”

Helaas, zo vrolijk als de Nederlandse inzending is, zo treurig liep het af met de Russische. Het ging om de beroemde Toergenjev-eik die 198 jaar geleden, naar verluidt, is geplant door de toen jonge Ivan Toergenjev op het landgoed van zijn ouders. Toergenjev werd een gevierd schrijver en was veel op reis. Maar hij bleef altijd naar zijn boom terugkomen. Vlak voor zijn dood schreef hij vanuit Frankrijk aan een vriend: ‘Als je op het landgoed bent, breng dan mijn respect over aan mijn huis, mijn boom en mijn vaderland.’ De schrijver overleed in 1883 en 30 november 2021 ook zijn boom. De eik werd omver geblazen door een orkaan en kon niet meer worden gered. Een troost was dat hij postuum kans maakte om tot Europees boom van het jaar te worden gekroond. Maar ook dat zal niet meer gaan: Op 28 februari is Rusland vanwege de inval in Oekraïne uit de competitie geknikkerd.

Bekijk onze nieuwsvideo’s in onderstaande playlist: