Cees heeft een partner met een dwangstoornis: ‘Je bent geneigd angstige gedachten goed te praten’

„Petra heeft een groot verantwoordelijkheidsgevoel en is bang dat ze andere mensen iets aan doet door haar gedrag. Ze is bang voor bijvoorbeeld glasscherven en maakt in haar hoofd van allerlei producten dingen waarmee ze anderen iets aan zou kunnen doen”, zegt Hoogland die bijna 40 jaar is getrouwd met Petra. Hoogland ontdekte de dwang in de eerste tien jaar van hun huwelijk, nadat hun zoontje overleed bij de geboorte.

Waar sommige mensen vooral last hebben van fysieke handelingen als handen wassen, gas controleren en andere rituelen speelt de dwang zich bij Petra vooral af in haar hoofd. „De eenzaamheid die je bij je partner ziet in de strijd tegen angst en dwang vind ik moeilijk te verdragen. Ook heeft de dwang ons belemmerd om naar bepaalde uitjes toe te gaan. Je bent geneigd om de angstige gedachten goed te praten, maar dat is niet de goede manier.” Hoe ga je om met iemand die een dwangstoornis heeft?

Iemand die goed weet hoe het is om met een dwangstoornis te leven, is psychiater Menno Oosterhoff. Hij behandelt al jarenlang mensen met een dwangstoornis, schreef er een boek over en hij heeft zelf ook een dwangstoornis. „Een persoon met een dwangstoornis, ook wel OCD (obsessieve-compulsieve stoornis), heeft last van dwanggedachten en dwanghandelingen. Deze zijn terugkerend, nemen veel tijd in beslag en zorgen voor serieuze problemen. Het is een onrust die je niet van je af kunt zetten. Dwang zie je niet aan de buitenkant, maar kan een verwoestende invloed hebben. De exacte oorzaak is moeilijk aan te wijzen, maar heeft te maken met erfelijkheid en fysieke en psychische omgevingsfactoren.”

Wanneer begint de dwangstoornis zorgelijk te worden? „Zodra het belemmerend werkt in het dagelijks leven. Officieel zeggen we als iemand meer dan één uur per dag bezig is met zijn dwang. Door hulp als psycho-educatie, therapie en of medicatie kun je dwangklachten verminderen”, zegt Oosterhoff.

Professor Gert-Jan Hendriks doet onderzoek naar angststoornissen waaronder dwang en benoemd dat bespreekbaar maken een van de eerste stappen is. „Het is nodig om eventuele schaamte te doorbreken en het conflict aan te gaan. Vraag naar de reden waarom iemand een bepaalde handeling uitvoert.” Ook is het goed om met vrienden en familie erover te praten en je kwetsbaar op te stellen. „Hiermee maak je jezelf en je partner vrij van schaamte en daarmee kun je stress verminderen, wat kan leiden tot een minder krampachtige wijze van ermee omgaan en via deze omweg kan het zelfs tot een vermindering van dwang leiden.”

„Dat is geen makkelijke combinatie.” Oosterhoff legt hiermee uit dat je niet mee moet gaan in de dwang. Als je de ‘dwang’ een vinger geeft, dan neemt het de hele hand.

„Hoewel het misschien voor de hand ligt om een taak uit handen te nemen en te zeggen: ‘Ik doe de deur wel op slot.’ Maar de angst en onrust neem je hier niet mee weg. Wel kan het helpen om duidelijk grenzen aan te geven. Als naasten ben je waarschijnlijk veel tijd kwijt aan wachten. Geef je partner een tijdslimiet”, zegt Oosterhoff.

Wat je beter niet kunt doen is de dwang bagatelliseren. „De persoon met dwang weet zelf goed dat zijn handelingen geen invloed hebben en vaak onzinnig zijn, maar kan het niet stoppen”, zegt Hendriks.

Voor partners en/of ouders kan de dwang soms ook belemmerd werken. Hendriks geeft als advies om activiteiten niet altijd uit de weg te gaan. „Ook al voelt het onprettig om alleen te gaan, het gaat de dwang ook niet ten goede komen om niet te gaan.”

Wat vindt Hoogland van het advies? „Ik kan me goed vinden in de adviezen en ik heb inderdaad geleerd dat niet meegaan in de dwang, maar loslaten het belangrijkste is, wanneer mijn lieve vrouw in een angst en dwang spiraal zit. Zij moet het zelf gaan verdragen.”

Bekijk hieronder onze video’s over gezondheid: