Kolvende moeders in het zonnetje: ‘Zoveel vrouwen zwoegen in koude bezemhokken’

Teleurstelling omdat je baby rechtstreeks voeden niet lukt. Druppel voor druppel melk in je melkflesjes zien vallen terwijl de baby hongerig huilt. Elke paar uur weer aan die kolf vastzitten en na afloop alles schoonmaken: melk afkolven, zegt de organisatie van World Breast Pumping Day, vereist enorm veel toewijding. Ze roepen kolvende moeders vandaag op de hashtag #WeCanPump te gebruiken en kolfselfies te delen.

Niet elke moeder ervaart kolven als vreselijk, maar het kost wel meer moeite dan wanneer de baby meteen goed aanhapt en drinkt, zegt Christine Bulsing. Zij is lactatiekundige bij lactatiekundigenpraktijk Zoete Melk en onderdeel van het Ouders van Nu expertteam.  ,,Je moet de melk eerst afkolven en daarna met een fles geven. Je bent dus dubbel zoveel tijd kwijt, tenzij iemand anders het flesje geeft. Daar komt ook nog het steeds schoonmaken van de flesjes en de kolf bij.” Je voedt de baby vanaf zijn geboorte om de drie uur, en wie kolft doet dat net zo vaak. Om de productie op peil te houden, kolft een moeder elke gemiste live voeding. 

Er kunnen verschillende redenen zijn waarom moeders kolven. Er zijn de fulltime kolvers, die hun kindje nooit aanleggen. Er zijn moeders die precies willen bijhouden hoeveel hun baby binnenkrijgt en het zo monitoren. Dat is niet nodig als je baby gezond, alert is en goed groeit, maar het neemt voor deze moeders die onzekerheid weg, zegt Bulsing. 

Ook in de eerste weken kolven moeders vaak als hun kindje nog niet goed aan de borst drinkt. Bulsing: ,,Als moeder en kind in het begin zijn gescheiden, kan het dat de borstvoeding niet op goed gang komt en moet er eerst worden gekolfd. Idealiter drinkt de baby in het eerste uur al bij je, want dan komt de productie goed op gang. Ik adviseer, als dat niet lukt, om in de eerste zes uur wel te gaan kolven als je baby niet bij je is. Die baby heeft reserves en kan de eerste uren wel zonder voeding, maar je borsten moeten zo snel mogelijk dat signaal krijgen om melk aan te maken.”

 Ieder lichaam reageert anders, en elk klierweefsel is anders, zegt de lactatiekundige. Bij een geplande keizersnede komt de borstvoeding vaak lastiger op gang, en ook bij overgewicht of een hormoonafwijking. ,,Gelukkig is gekolfde melk net zo goed als niet-afgekolfde melk.” 

En er zijn de moeders die weer aan het werk gaan. Kolven is dan haast onvermijdelijk als je borstvoeding wil blijven geven.

Borstvoedingsorganisatie La Leche League (LLL) legt uit hoe het werkt met onze menselijke melkproductie: Als de baby aan de borst drinkt, masseert hij met tong en kaken melk uit de melkkanalen achter de tepelhof. Tegelijkertijd stimuleert hij zenuwuiteinden in de tepel en tepelhof, die een signaal doorgeven aan de hersenen. Daar worden vervolgens twee hormonen afgescheiden: prolactine en oxytocine. Oxytocine zorgt ervoor dat de melk naar de tepeluitgangen gestuurd wordt en beschikbaar komt voor de baby: de toeschietreflex die de melk laat stromen.

Kolven moet dit proces nabootsen: er is geen baby die die toeschietreflex opwekt, maar een apparaat dat met borstschilden je tepel vacuüm zet en met ritmische bewegingen het zuigen imiteert. Toch levert kolven altijd minder op dan wanneer de baby zelf drinkt. Om de productie op peil te houden moeten je borsten gestimuleerd blijven: nog vaker kolven dus, als de opbrengst te weinig is.

Lydia de Raad, voorzitter van LLL, noemt een speciale dag als vandaag om de kolvende moeder erkenning te geven nog niet zo gek: ,,Het leuke, mooie gedeelte van borstvoeden, namelijk je baby dichtbij je, het troosten, koesteren, nabijheid: dat valt weg als je kolft. En dat is juist wat veel vrouwen motiveert om te blijven borstvoeden. Het gevoel: waar doe ik het toch allemaal voor, kun je sneller hebben als je alleen maar kolft.”

De verantwoordelijkheid van het kolven kan enorm veel stress geven, zegt De Raad. ,,Je baby is compleet afhankelijk van jouw melk, jij moet het eruit zien te krijgen en veilig thuis komen met die melk. Als je eens wist hoe vaak wij gebeld worden over een stroomuitval: zo veel stress dat de melk misschien ontdooit.” De uitdrukking ‘crying over spilled milk’: wie dat heeft verzonnen heeft nog nooit een flesje zelfgekolfde melk omgegooid, zegt zij. ,,Als je als kolvende moeder een lekkend zakje uit je tas haalt of een flesje omgooit: dat is afschuwelijk.”