Geboortedip: dit jaar al veel minder baby’s geboren door ‘crisis en ellende’

Kwamen er in 2021 in de eerste vier maanden van het jaar nog bijna 57.000 kinderen ter wereld, nu staat de teller nog maar op ruim 53.000. ,,Het is aanzienlijk lager dan je zou verwachten op basis van de periode 2015-2019", stelt socioloog Tanja Traag van het CBS.

Vorig jaar geldt als een jaar waarin juist opvallend veel geboorten waren: in tien jaar tijd was het geboortecijfer niet zó hoog. Maar de eerste vier maanden van dit jaar laten zien dat dit jaar voorlopig lijkt af te stevenen op een laagterecord. Zelfs in 2018, toen het laagste aantal kinderen in tientallen jaren werd geboren, waren er nog meer geboorten.

Volgens Theo Engelen, hoogleraar historische demografie aan de Nijmeegse Radboud Universiteit, is het gelet op de geschiedenis heel logisch dat mensen nu minder kinderen krijgen. Een oude regel is volgens hem dat bij een slechte economie de neiging om je voort te planten minder is. ,,In tijden van crisis en ellende gaan de geboortecijfers doorgaans omlaag.” 

Hij verwachtte dan ook dat in de coronatijd het aantal geboorten ook al zou dalen. Veel bedrijven waren door de maatregelen onzeker over hun voortbestaan en de dreiging van het virus zorgde ook voor onzekerheden bij mensen zelf. Maar in coronatijd steeg het aantal geboortes juist. Mogelijk dat door de contactbeperkende maatregelen Nederlanders zich meer zijn gaan richten op hun partners. ,,Mensen zijn toch wat meer teruggegaan naar de kern van het gezin”, denkt Engelen nu. 

Traag zegt dat afwegingen mogelijk veranderden omdat het praktischer was geworden om werk te combineren met privé toen Nederlanders zo veel thuiswerkten. In de coronaperiode schaften ook meer mensen om die reden een hond aan. 

Ze denkt dat de onzekerheden over bijvoorbeeld een baan in Nederland in de coronajaren juist meevielen, omdat door de overheidssteun maar weinig bedrijven failliet gingen. Terwijl nu met de stijgende prijzen mensen juist wél onzekerder worden over hun financiële positie. Ook de krapte op de woningmarkt kan een rol spelen. Traag: ,,Mensen willen toch eerst zeker zijn dat ze een goede woonplek hebben waar ook ruimte is voor een baby.”  

Door de jaren heen loopt het aantal geboorten gestaag terug. En een tijdelijke opleving zou kunnen worden opgevolgd door een tijdelijke dip, denkt Traag.  Vrouwen zouden mogelijk door de coronaperiode wel eerder, maar niet méér kinderen krijgen. Dat is nu mogelijk al te zien in de cijfers over de eerste maanden van dit jaar. 

Maar eigenlijk had Traag verwacht dat het aantal geboorten wel wat langer een opleving zou hebben, omdat een steeds grotere groep vrouwen een zwangerschap leek uit te stellen. ,,Er zitten er steeds meer tegen het randje aan van wat er biologisch nog mogelijk is, waarvoor langer wachten riskant is.”     

De komende maanden zal het aantal geboorten wel weer wat oplopen, maar dat heeft een andere reden: de meeste geboorten zijn al sinds jaar en dag in juli en augustus. De oorzaak is, aldus Engelen, dat mensen in het najaar, als het wat kouder en donkerder wordt, vaak wat dichter tegen elkaar aan kruipen en wat langer in bed liggen dan in de zomer.

Gemiddeld worden er maandelijks zo’n 14.000 kinderen geboren, vorig jaar waren dat er in juli, augustus en september zo’n 2000 meer. 

Bekijk onze meest bekeken nieuwsvideo’s in onderstaande playlist: