Een ander lijf na de zwangerschap: ‘Het is echt een gemis’

Loshangend vel, tijgerstrepen, een litteken van de keizersnede, littekens door inknippen of -scheuren tijdens de bevalling, een onrustige huid, meer cellulite, hangende borsten en extra kilo’s: het lichaam van vrouwen is na een zwangerschap niet wat het was. ,,Dat kan gevoelens oproepen van verdriet en rouw: het veranderde lichaam is echt een gemis, een verlies’’, zegt GZ-psycholoog Annemarie van der Bijl. ,,Je lichaam is een deel van je identiteit. Als dit na een zwangerschap veranderd is, betekent dit een aanpassing van je identiteit.’ 

Dat kan niet alleen verdriet opleveren, maar ook boosheid en weerstand. ,,Aanpassingsproblemen zijn heel begrijpelijk in deze situatie. Daarbij komen nog factoren als slaapgebrek, hormonale veranderingen en de enorme verantwoordelijkheid voor een kwetsbaar mensje. Bepaalde cognitieve functies werken dan minder goed, zoals relativeren en hoofd- van bijzaken onderscheiden’’, legt Van der Bijl uit. ,,Dat kan maken dat het lastig is je focus te verleggen, je gedachten te sturen.’’

De psychologe komt in haar praktijk veel moeders tegen die worstelen met hun nieuwe lichaam. ,,Helaas speelt dit probleem heel veel. Als je kijkt naar het huidige westerse schoonheidsideaal, dan passen de veranderingen van na een zwangerschap daar niet bij. Vrouwen nemen bij zichzelf waar dat ze afwijken van het heersende schoonheidsideaal, en trekken dan al snel de conclusie: ik ben minder mooi’’, aldus Van der Bijl.

Over het algemeen voelen veel moeders zich na een half jaar tot een jaar weer tevreden met zichzelf. Dat is ook te zien op social media, waar de selflove-beweging floreert; steeds meer vrouwen tonen er hun post-partumlichaam en delen hoe zij zichzelf weer omarmen. Van der Bijl: ,,Een goede ontwikkeling: zo krijg je lijven te zien die de realiteit veel beter weerspiegelen. Dat kan helpen om zelf te geloven dat ook jouw lijf gewoon mooi en normaal is, dat je niet afwijkt.’’

De psychologe benadrukt dat van jezelf en je lijf leren houden geen kwestie is van ‘wel of niet lukken’, maar van oefening. ,,Hoe positiever en liefdevoller jij over jezelf praat, hoe beter het lukt om jezelf te accepteren. Het hoeft in het begin niet eens geloofwaardig te zijn wat je tegen jezelf zegt. Het gaat om de herhaling. Het wordt dan voor je brein, en dus uiteindelijk voor jezelf, steeds geloofwaardiger’’, legt ze uit.

Maar wat als je jouw nieuwe uiterlijk echt niet kunt waarderen, ook niet na een jaar? ,,Trek aan de bel als je merkt dat je uiterlijk je in het dagelijks leven gaat beperken: je besteedt bijvoorbeeld onevenredig veel tijd aan het denken over je lichaam, je uiterlijke verzorging kost buitensporig veel tijd, de inhoud van je gedachten heeft vooral betrekking op je lichaamsbeeld, je vrije tijd besteed je voornamelijk aan het veranderen van je lichaam of lichaamsbeeld’’, zegt van der Bijl. ,,En natuurlijk ook als je structureel somber bent, of sociale situaties gaat vermijden vanwege je uiterlijk.’’