Gemeenten accepteren geen nee meer: ‘Dat geld moet terug naar onze inwoners’

De gemeenten in de regio werken op allerlei gebieden samen. Daarvoor zijn gemeenschappelijke regelingen opgetuigd, zoals de Veiligheidsregio, de GGD, de Omgevings- en de ambulancedienst en het Rewin (bouwt aan economisch sterk West-Brabant). 

De Veiligheidsregio (brandweer) is verreweg de duurste met een begroting van 75 miljoen euro. Daarvan betalen de gemeenten samen 65 miljoen. Maar ook andere ‘verbonden partners’ hebben weer een begroting ingediend. En hoewel de gemeenten vinden dat het met minder moet, vragen ze meer. Bijvoorbeeld vanwege hogere loon- of uitvoeringskosten.   

De gemeente Etten-Leur betaalde in 2020 13,5 miljoen euro aan de gemeenschappelijke regelingen. Komend jaar komt daar zeven ton bij. De gezamenlijke regelingen hebben een reserve van in totaal 41 miljoen. Dat is geld, bijeengebracht door alle deelnemende gemeenten. 

Etten-Leur heeft het college van B en W deze week met een duidelijke boodschap op pad gestuurd. ,,Vertel de verbonden partijen dat ook zij moeten bezuinigen en accepteer geen ontwijkende, ‘arrogante’ of  zelfs ‘onbeschofte’ reacties als ‘Daar gaan jullie niet over’. 

Sommige verbonden partijen hebben volgens de Etten-Leurse wethouder Ger de Weert (CDA, Financiën) een ‘bovenmatige reservepositie’. Hij gaat per verbonden partij kritisch kijken hoeveel geld ze in kas hebben en hoeveel daarvan ‘terug te ploegen is’.

,,De Omgevingsdienst bijvoorbeeld (werkt aan een schone, duurzame en veilige leefomgeving) heeft vorig jaar zeven ton winst gemaakt. Dat geld kunnen ze toevoegen aan het eigen vermogen, om eventuele risico's mee te dekken, maar je moet niet te veel gaan sparen. Wij zeggen, verdeel dat geld maar weer onder de gemeenten.”  

En zo mag wethouder Kees van Aert, namens Etten-Leur afgevaardigd in het bestuur van de Omgevingsdienst, daar inbrengen of het nodig is dat de OMWB in 2021 investeert in een gebouw waar de dienst in 2023 uit vertrekt. 

,,De gemeenschappelijke regelingen zijn van ons, het is  óns geld. Maar wat we ook roepen, er lijkt geen enkel besef te zijn dat dat het geval is. Dat moet veranderen", vatte fractievoorzitter Edgar de Jager (VVD) dinsdag het gedeelde gevoel samen. 

Voorstellen van de raadsleden Dennis Aerts (GroenLinks) en Jurgen van Hulst (CDA) om alle verbonden partijen om een bijdrage te vragen, konden op brede steun rekenen. Van Hulst wil met de andere gemeenten optrekken: ,,,Formuleer smart (Specifiek, Meetbaar, Acceptabel, Realistisch en Tijdgebonden) welke bezuinigingen je verwacht en zorg dat ze er niet meer onderuit kunnen.”

Voormalig directeur Tijs van Lieshout zei in een eerder gesprek met deze krant dat de Veiligheidsregio best kan bezuinigen, ,,maar als er 15 procent af moet, gaan er wel tien brandweerposten dicht.”

Van Hulst merkte nog op dat andere gemeenteraden het vreemd vinden dat de Etten-Leurse raad aandringt op bezuinigingen, terwijl de GGD om extra geld vraagt. Miranda de Vries is burgemeester van Etten-Leur, en dus voorzitter van de raad, maar ook voorzitter van de GGD.  

,,Kunnen jullie dat uitleggen", vragen ze in andere gemeenten, volgens Van Hulst. De Vries dus wel. De GGD is volgens haar geconfronteerd met hogere kosten waarop ze geen invloed heeft . ,,We vergaderden tot we een ons wogen, maar kregen de begroting niet rond. De GGD kan de taken waarvoor de gemeenten haar stellen niet uitvoeren als er geen geld bij komt.” De raad nam genoegen met die uitleg.  

Bergen op Zoom, dat met ernstige tekorten kampt en Etten-Leur dus steunt, besloot dinsdag de regeling ICT samenwerking West-Brabant-West (samenwerking tussen de gemeenten Bergen op Zoom, Etten-Leur, Moerdijk, Roosendaal en Tholen) te verlaten. Dat kost haar eenmalig twee miljoen, maar levert op termijn geld op. Bergen op Zoom huurt voortaan een commerciële partij in voor haar ICT-beheer en -onderhoud.

Moerdijk vergadert volgende week over de gemeenschappelijke regelingen. Volgens Peter Geleijns, raadslid van Onafhankelijk Moerdijk, de grootste fractie, zal ook politiek Moerdijk aandringen op bezuinigingen. ,,We  kunnen het best samen optrekken, om een vuist te kunnen  maken en verdeel en heers te voorkomen. 

Op dit moment is een wetswijziging in voorbereiding die gemeenteraden meer invloed geeft op besturen van verbonden partijen. Geleijns: ,,Ik ben heel erg voor samenwerking, maar we hebben het nu zo ver van ons af georganiseerd, dat we te weinig te zeggen hebben.”