Zo reageert Nederland op nieuwe klap in crisis: ‘Er is geen touw aan vast te knopen’

In de evenementenbranche komen de nieuwe maatregelen als een mokerslag aan. ,,Als branche die al lange tijd last heeft van de eerder genomen maatregelen zijn nu de laatste maatregelen toch als zwaar en belastend ervaren”, vertelt Willem Westermann van Vereniging van Evenementen Makers (VVEM) tegen deze site. ,,We hopen dat met deze zware maatregelen binnen korte tijd tot oplossingen voor de huidige problemen kan worden gekomen.” 

De branche zoekt daarbij naar perspectief en een routekaart voor volgend jaar, twee aspecten die volgens VVEM nog niet aanwezig zijn en die de komende weken wel tot stand moeten komen. ,,De genomen maatregelen laten geen tot bijna geen ruimte voor activiteiten. Daarom is de aangeboden steun ook broodnodig.”

Poppodia en theaters reageren eveneens teleurgesteld. ,,Wat je noemt een black friday”, verzucht Berend Schans van Vereniging Nederlandse Poppodia en -Festivals (VNPF). ,,Jammer dat we dicht moeten, zeker omdat we niet bijdragen aan besmettingen. Maar als het bijdraagt aan het afnemen van de druk op ziekenhuizen werken we graag mee.” Volgens Schans schiet de sector niets op met een avondlockdown. ,,Met wat overdag kan, kunnen we als sector niks. Feitelijk betekent dit een 100 procent lockdown. Als we straks weer open gaan, willen we een duidelijke routekaart en geen jojo-beleid. Iedereen voelt al aan dat deze drie weken zes Wat je noemt een black fridayweken worden en de lockdown waarschijnlijk over de jaarwisseling wordt getild.”

De theatersector stelt dat de maatregelen vrijwel gelijk staan aan een volledige sluiting. De Vereniging van Schouwburg- en Concertgebouwdirecties (VSCD) meent dat door de vroege sluitingstijd en de maximale zaalbezetting van slechts 33 procent de toch al beschadigde sector alleen maar verder beschadigd zal raken. ,,De theatersector wordt hard geraakt”, aldus de VSCD. ,,December is normaal gesproken een drukke maand, met veel mooie producties. Een sluitingstijd van 17.00 uur betekent dat veel voorstellingen niet kunnen doorgaan. De beperking tot maximaal 30 procent van de capaciteit maakt de resterende voorstellingen onrendabel.” 

De VSCD denkt dat een groot deel van haar leden de komende tijd de deuren gaat sluiten. ,,Een enkel podium zal de nu geboden ruimte nog kunnen benutten, maar de meeste zullen sluiten uit financiële en personele noodzaak. Na alle openingen en sluitingen van de afgelopen anderhalf jaar is de rek eruit in de podiumkunsten.”

De bioscoopsector is geschrokken van de persconferentie. De Nederlandse Vereniging van Bioscopen en Filmtheaters (NVBF) noemt het ‘een enorme klap‘ dat bioscopen en filmtheaters niet alleen om 17.00 uur moeten sluiten, maar dat ze behalve de controle van het coronatoegangsbewijs ook de 1,5 meter afstand moeten gaan handhaven.

De NVBF verwacht door de nieuwe maatregelen de komende weken een omzetverlies van minimaal 80 procent. De sector vindt de maatregelen onbegrijpelijk. ,,De bioscoopsector heeft de QR-check immers vanaf het begin goed op orde en controleert actief. Gedurende de gehele coronacrisis zijn er geen herleidbare besmettingen naar de bioscopen en filmtheaters vastgesteld.”

Pretparken en dierentuinen balen van de verplichte eerdere sluitingstijd die vanaf zondag gaat gelden. Zij moeten net als veel andere onderdelen van de samenleving met ingang van zondag voor in ieder geval drie weken om 17.00 uur sluiten. Speciale avondactiviteiten in de maand december komen daardoor in het gedrang, zien overkoepelende organisaties de Nederlandse Vereniging van Dierentuinen (NVD) en de Club van Elf.

Voor pretparken is de eerdere sluitingstijd van 17.00 uur “dodelijk”, aldus de Club van Elf, de overkoepelende organisatie van een aantal dagattracties. ,,Dat was de nu geldende verplichte sluitingstijd van 18.00 uur al, maar dit is ook een probleem”, meent directeur Kees Klesman. In december zouden veel pretparken, waaronder de Efteling, avondactiviteiten hebben gepland. ,,Die komen in het gedrang.”

De horeca spreekt van een ‘beroerde uitkomst’. ,,We hadden liever gezien dat er kort en hard werd ingegrepen”, zegt Robèr Willemsen, voorzitter van Koninklijke Horeca Nederland. ,,Nu werken we opnieuw met een ‘pappen en nathouden’ scenario. Ik hoop oprecht dat het kabinet een zorgvuldige afweging heeft gemaakt en dat deze maatregelen op korte termijn de gewenste effecten laten zien, zodat we zo snel mogelijk weer volop kunnen ondernemen.”

Naast volledige compensatie is het volgens Willemsen ‘minstens zo belangrijk’ dat het kabinet komt met een ‘echte exitstrategie’. ,,Want op dit moment is het dweilen met de kraan open. Men is hopelijk doordrongen van het feit dat we met name te maken hebben met een zorgcrisis. Er moet daarom een duidelijke visie komen, om te voorkomen dat we hier in de toekomst keer op keer tegenaan blijven lopen.” 

KHN roept het kabinet op de oorzaak aan te pakken, zodat er niet telkens ingegrepen moet worden in ‘allerlei sectoren in de samenleving waar het probleem niet ligt’. ,,Het is goed om te horen dat werkgevers en sociale partners met het kabinet in gesprek gaan over een langetermijnstrategie. Daar hebben we zelf ook op ingezet. KHN levert daar graag een bijdrage aan”, aldus Willemsen.

Onder winkeliers heerst meer opluchting. ,,Voor consumenten is het prettig dat zij de komende weken iedere dag tot 17.00 uur hun decemberaankopen kunnen doen”, stelt winkeliersorganisatie INretail in een eerste reactie. De afgelopen dagen gold voor niet-essentiële winkels al een verplichte sluiting om 18.00 uur. Veel winkeliers waren in afwachting van de coronapersconferentie bang dat ze wellicht helemaal zouden moeten sluiten vanwege het oprukkende coronavirus. Dit terwijl de feestdagenperiode voor de non-food retail eigenlijk de belangrijkste tijd van het jaar is. De branche heeft het gevoel dat het kabinet met het nieuwe besluit erkent dat winkels ‘veilig’ zijn.

Ook kappers zijn blij. ,,Het zag er eerder deze week veel somberder uit.” Geen wonder dat veel mensen nog snel even naar de kapper gingen. Toch maakt Gonny Eussen van de branchevereniging een kanttekening. ,,Er gaat wel weer een uurtje van de openingstijden af, dat is niet niks.” Lang niet alle kappers zijn hersteld van het inkomensverlies door vorige lockdowns. ,,Ze hebben betalingsachterstanden of de potjes waarop ze inteerden nog niet aangevuld. En in deze periode voor de feestdagen wordt juist veel omzet gedraaid.”

Vakbond CNV is tevreden dat het kabinet de steunmaatregelen voor getroffen bedrijven weer in het leven heeft geroepen. De bond denkt dat dit ‘ruimhartige steunpakket’ kan helpen om een ‘economische crisis en duizenden ontslagen’ te helpen voorkomen. Tegelijkertijd wil CNV ook een langetermijnvisie van het kabinet.

,,De sectoren die het kabinet deels wil sluiten, zijn precies de sectoren die eerder ook al zijn geraakt en fragiel zijn. We weten dat personeel als eerste het onderspit delft als het minder gaat”, merkt CNV-voorzitter Piet Fortuin op.

CNV roept het kabinet op om ook plannen voor de langere termijn te maken. ,,We hobbelen nu te veel van maatregel naar maatregel”, aldus Fortuin die ziet dat dit ‘schrijnende taferelen’ veroorzaakt. ,,Niet alleen in de ziekenhuizen, maar ook op tal van werkvloeren waarbij de onzekerheid en onrust toeneemt.” Volgens de bondsvoorzitter moet zo’n visie leiden tot ‘minder paniekvoetbal en meer doordacht beleid’.

Vakbond FNV noemt het ‘verstandig‘ dat het demissionaire kabinet de steunpakketten terugbrengt. Daarmee kunnen banen behouden blijven, zegt de bond in een eerste reactie. FNV is nog wel sceptisch over hoe de maatregelen precies gaan uitpakken voor bijvoorbeeld de vele mensen met een flexcontract. Dat zou nog onduidelijk zijn. ,,Ondanks dat de eerdere NOW-regeling ook voor mensen met een flexcontract gold, stonden veel mensen met een onzeker contract bij de eerste lockdown als eerste op straat”, zegt FNV-voorzitter Tuur Elzinga. Wij doen dan ook een klemmend beroep op werkgevers om zoveel mogelijk mensen aan het werk houden nu steun is toegezegd.”

De aankondigingen van het kabinet kunnen niet bij alle vakbonden in Nederland op een positieve reactie rekenen. ,,Er is geen touw aan vast te knopen. Het heeft niks met consistent beleid van doen”, stelde voorzitter Reinier Castelein van vakbond De Unie in een korte verklaring. De persconferentie bracht volgens hem geen enkel perspectief. ,,Na anderhalf jaar crisis is er behoefte aan rust, overzicht en perspectief. Niets van dit alles zat er in de boodschap van vrijdagavond. Het wordt een barre winter op deze manier.”

De burgemeesters van het Veiligheidsberaad reageren daarentegen wel tevreden. ,,Er is sprake van een soort avondlockdown. Alle lokaliteiten op hetzelfde tijdstip dicht. Dat is helder en goed uitvoerbaar”, zegt beraadsvoorzitter Hubert Bruls, burgemeester van Nijmegen. Het beraad heeft wel behoefte aan een nieuw langetermijnperspectief voor de samenleving. ,,Daar gaan we de komende weken aan werken.”

Volgens Bruls had het Veiligheidsberaad vrijdagmorgen niet veel tijd nodig om in te stemmen met de kabinetsplannen. ,,Iedereen zag wel aankomen dat dit onontkoombaar is. Het verraderlijke virus moet weer stevig aangepakt worden. Of deze maatregelen daar genoeg voor zijn, moeten we afwachten. Misschien zijn wel nog krachtiger ingrepen nodig”, aldus Bruls.

De burgemeesters willen dat het kabinet snel duidelijk maakt hoe de kerstdagen en de jaarwisseling er qua coronamaatregelen uit gaan zien. ,,Hoe eerder iedereen zich daar op kan voorbereiden, hoe beter.” Bruls verwacht dat er dan nog zeker beperkingen gelden. ,,We zitten hier wel weer een paar maanden aan vast. Maar uiteindelijk moet de samenleving weer gaan draaien en daar moet ook uitzicht op zijn. Zodat de mensen goede moed blijven houden.”

Tekst gaat verder onder deze tweet

De PO-Raad vindt het goed dat onderwijs doorgang kan vinden, omdat samen met klasgenoten naar school gaan cruciaal is voor de ontwikkeling van kinderen. Voorzitter Freddy Weima: ,,Dat neemt niet weg dat we begrijpen dat scholen zich in een ongelooflijk ingewikkelde situatie bevinden, waarbij het onontkoombaar is dat klassen tijdelijk thuis zitten en er soms hele scholen tijdelijk dicht gaan. De aangescherpte maatregelen vragen ook weer veel van de scholen en hun medewerkers, die zich soms zorgen maken over hun gezondheid.”

Voorzitter Tamar van Gelder van onderwijsvakbond AOb heeft wel een punt van kritiek: ,,We missen maatregelen ter bescherming van het personeel: een boosterprik en een goede ventilatie op de scholen. Mondkapjes in de gang zijn een lapmiddel voor slechte ventilatie en komende winter zitten leerlingen, studenten en docenten weer in slecht geventileerde ruimten met hun jassen aan en sjaals om.” De AOb wil verder dat er in elke schoolklas een CO₂-meter komt te hangen.

Studenten mogen ondanks de nieuwe coronamaatregelen maandag gewoon nog naar college, zo bleek tijdens de persconferentie eerder deze avond. Voorzitter Lisanne de Roos van het Interstedelijk Studenten Overleg (ISO): ,,Studenten kunnen opgelucht ademhalen: een rooster vol met zoom-colleges blijft ons bespaard. Er lijkt eindelijk consensus te zijn dat het onderwijs niet nóg een keer dicht kan. Dat is een pak van mijn hart.”

Ook de Landelijke Studentenvakbond is opgelucht dat het hoger onderwijs openblijft. LSVb-voorzitter Ama Boahene: ,,Online onderwijs is rampzalig voor de mentale gezondheid van jongeren. Het onderwijs krijgt nu eindelijk de prioriteit die het verdient.”

De Nederlandse zwembond KNZB heeft er begrip voor dat onder meer de amateursport vanaf komende zondag dicht moet tussen 17.00 uur en 05.00 uur. ,,De cijfers van het aantal besmettingen tonen aan dat deze maatregel nodig is. Wij begrijpen deze keuze van de overheid en zijn blij dat er op andere tijdstippen nog wel gesport kan worden”, reageerde de KNZB op de nieuwe ingrepen van het kabinet in de strijd tegen het coronavirus.

De KNZB kondigde aan dat de competities die dit weekeinde op zondagavond gepland stonden, komen te vervallen en eventueel worden verplaatst naar een ander moment. De gevolgen voor onder meer de komende NK kortebaan, de Dutch Swimming League en de waterpolocompetities zullen volgens de zwembond in de loop van komende week duidelijk worden. Ook de gevolgen voor schoonspringwedstrijden en het synchroonzwemmen zullen later bekendgemaakt worden.

Het niet kunnen trainen na 17.00 uur heeft volgens de KNVB direct gevolgen voor de fitheid van de bijna 1,2 miljoen amateurvoetballers in Nederland en is cruciaal om in het weekend te kunnen blijven voetballen. Daarom roept de voetbalbond de Tweede Kamer op om komende dinsdag deze nieuwe maatregel van de regering tegen het coronavirus met het kabinet te bespreken. ,,Geef ons de mogelijkheid om fysiek en mentaal fit te blijven!”, betoogt de KNVB in een persverklaring.

,,Voor veel kinderen en bijna alle volwassenen is het doordeweeks niet mogelijk om voor 17.00 uur te trainen. Dan kunnen ze dus niet onder deskundige begeleiding sporten bij een vereniging. Maar men kan wel gezamenlijk in een park een balletje gaan trappen”, merkt de KNVB op.

De Belangenorganisatie Amateur Voetbalverenigingen wil dat de KNVB de competitie stillegt na de  aangekondigde maatregelen, zegt Ben van Olffen, voorzitter van de organisatie. Na 17.00 uur mag er voorlopig niet meer worden getraind. ,,Het is triest”, zegt hij. ,,Maar niet meer trainen betekent niet meer voetballen. Dat kan niet anders. We moeten voorlopig stoppen met de competitie.”

Voor het betreffende tijdstip trainen is niet haalbaar, aldus Van Olffen. ,,De jeugd zit dan nog op school, de senioren zijn aan het werk. Misschien dat er voor heel jonge kinderen nog iets te regelen is, als ze bijvoorbeeld woensdagmiddag vrij zijn. Maar dan moeten clubs daar nu snel hun organisatie op aanpassen, vrijwilligers regelen en trainers beschikbaar hebben. Dat is uiteraard ook een hele klus. Een gemakkelijke oplossing is er momenteel niet.”

Van Olffen bestrijdt niet de noodzaak van de maatregelen. ,,Dat heb ik nooit gedaan. Ik ben in dat opzicht geen deskundige, al denk ik dat het van belang is dat iedereen zoveel mogelijk blijft bewegen. Maar dat kan ook buiten de competities om. Organiseer zelf dingen, misschien kun je voetballen tegen een club uit de buurt, zodat de reisafstanden beperkt blijven. Zoek naar alternatieven. Het is ook belangrijk te blijven kijken naar wat wel kan.”