Kleine beleggers hebben voor een van de meest opmerkelijke beursweken in tijden gezorgd. De Amerikaanse computerspellenwinkel GameStop is namelijk speelbal geworden van beleggers die elkaar rauw lusten. De shortsellers, die gokken op een koersdaling, versus een leger van kleine beleggers dat het aandeel opzettelijk omhoog wil jagen. De AFM waarschuwt voor de risico's.
Peet Vogels en Natasja de Groot
Voor wie het heeft gemist: de koers van GameStop, een noodlijdende Amerikaanse winkelketen, explodeerde, nadat een leger van kleine beleggers aandelen kochten. Het aandeel ging van 17 dollar naar bijna 500 dollar, waarna het onderuit ging tot 200 dollar, om vervolgens weer te stijgen tot ver boven de 400 dollar. In vijf dagen tijd!
Hoe het mogelijk is? Het begon met een oproep op de subsite WallStreetBets op het online berichtenplatform Reddit, om de shortsellers eens een lesje te leren door de koers van GameStop omhoog te jagen. GameStop was eerder in het vizier gekomen van hedgefondsen die verdienen met risicovol beleggen. Het gamewinkelbedrijf presteert slecht, mede door de coronapandemie waardoor veel winkels dicht zijn. Een aantal hedgefondsen speculeerde op een koersdaling en ging short in het aandeel.
Dat wil zeggen: dan worden aandelen verkocht die pas over enkele maanden geleverd hoeven te worden. Als de koers in de tussentijd daalt, kan de verkoper de aandelen goedkoper inkopen dan waarvoor ze verkocht zijn en maakt hij dus winst. Shortsellers - veelal grote hedgefondsen - worden gezien als de aasgieren die geld verdienen aan de ellende van anderen.
Zo is er een aantal steenrijk geworden door de crisis op de Amerikaanse huizenmarkt die huiseigenaren hard trof en veel mensen werkloos maakte. Ook speculeerden zij met veel succes tegen Griekse staatsleningen tijdens de eurocrisis, waardoor Europese belastingbetalers een dure reddingsactie moesten financieren.
Met GameStop kregen die hedgefondsen een koekje van eigen deeg. Aan de oproep in Wallstreetbets, een groep met meer dan vier miljoen (!) leden, om de koers van GameStop omhoog te jagen, werd massaal gehoor gegeven, met een enorme koersstijging tot gevolg. Dat verraste de hedgefondsen volledig en ze maakten miljarden verlies toen ze hun shortpositie moesten liquideren. In plaats van de aandelen goedkoper te kopen, moesten ze er juist extreem veel meer voor betalen.
De financiële waakhond Autoriteit Financiële Markten ziet de hype rondom Gamestop als riskant en zegt de situatie nauwlettend in de gaten te houden. ,,Het is belangrijk te beseffen dat beleggen gepaard gaat met kansen op rendement, maar ook met kans op verlies”, reageert woordvoerder Maarten Dijksma.
Het manipuleren van de markten is verboden, voor grote en voor kleine beleggers, benadrukt hij. ,,Het is riskant om op internetfora samen te werken om de koers van een aandeel te beïnvloeden. Het kan leiden tot grote verliezen voor de beleggers die daaraan meedoen. Korte termijn hoge rendementen gaan altijd gepaard met een grote kans op verlies”, voegt hij eraan toe.
Een mooi verhaal dat de particuliere belegger het wint van een hedgefonds
Corné van Zeijl, fondsbeheerder bij vermogensbeheerder Actiam
Corné van Zeijl, fondsbeheerder bij vermogensbeheerder Actiam, vindt het vooral ‘een mooi verhaal dat de particuliere belegger het wint van een hedgefonds'. ,,Heerlijk om te zien. Geld vloeide van rijk naar arm”, reageert hij.
En het blijft niet beperkt tot GameStop of tot de VS. De afgelopen week is over de hele wereld de aanval ingezet op hedgefondsen die short zaten. Zo vlogen in Europa de koersen van uitgever Pearson, techbedrijf Nokia en vastgoedbedrijf Unibail Rodamco omhoog door aankopen van kleine beleggers. Een duidelijke verklaring voor het gedrag van de beleggers is er niet. Volgens deskundigen zijn steeds meer jongeren gaan beleggen en zijn die niet vies van een spelletje.
Alternatief
Ook dat veel mensen noodgedwongen thuis zitten en uit verveling het spelletje meespelen, wordt als verklaring gegeven. ,,En er is heel veel geld’’, zegt Bob Homan, hoofd van het Investment Office van ING. ,,Vooral in de VS waar mensen cheques van de overheid krijgen, is het besteedbaar inkomen gegroeid.’’ Uitgeven in de winkel kan niet, dus is de beurs een mooi alternatief. Daardoor zijn veel meer mensen gaan beleggen en dat zorgt ervoor dat ze samen een grotere invloed hebben.
Zonder gevaar is het echter niet. De koers van GameStop is onrealistisch hoog. Als de koers daalt, zullen ook veel kleine beleggers met een forse strop komen te zitten. ,,Nu is het een piramidespel’’, zegt Homan. Bij Binck Bank, een online broker, is al ingegrepen. ,,Wij hebben maatregelen genomen om de beleggers tegen zichzelf te beschermen. Zo kunnen ze geen call opties op GameStop meer kopen”, zegt een woordvoerder. ,,We houden best van wat reuring, maar de afgelopen week was wel erg wild west.”
Het is samenspannen om de koers te manipuleren en dat mag niet
Bob Homan, hoofd van het Investment Office van ING
De acties hebben wel gewerkt. Hedgefondsen denken nu wel drie keer na voor ze short gaan op een aandeel. Homan vraagt zich wel af of het hedgefonds pesten een lang leven is beschoren. ,,Het is samenspannen om de koers te manipuleren en dat mag niet. Ik ben benieuwd of er nog juridische acties volgen.” Ondertussen is de Amerikaanse beurstoezichthouder SEC al een onderzoek gestart naar mogelijke marktmanipulatie.
Begin dit jaar was GameStop nog gedoemd ten onder te gaan, nu is het bedrijf plots miljarden waard. Wie is de man achter het leger kleine beleggers dat de beurs doet beven? Het
Toen de Amerikaan Jaime Rogozinski in 2012 het forum ‘WallStreetBets’ oprichtte, had hij niet kunnen vermoeden dat de impact zo groot zou zijn, schrijft Het Laatste Nieuws. Helemaal blij lijkt hij er niet mee: ,,Alsof vlak voor mijn neus een treinongeval gebeurt”, zei Rogozinski tegen de Amerikaanse nieuwszender CNN.
Rogozinski, getrouwd en vader van een tweeling, begrijpt maar al te goed dat hij met het WallStreetBets-forum op het sociale netwerk Reddit een soort monster van Frankenstein heeft gecreëerd. ,,Maar stiekem geniet ik hier vanaf de zijlijn wel van”, zei hij tegen CNN.
Hij begon de subsite omdat hij wat extra geld wilde verdienen, bovenop zijn loon als IT-consultant, zo zei hij in een interview tegen de Amerikaanse zakenkrant Wall Street Journal. ,,Als ik in bepaalde forums om beursadvies vroeg, kreeg ik echter meestal te horen dat ik te riskant bezig was.”
Dat kon meer rock-’n-roll, dacht Rogozinski. Weg met de voorspelbaarheid, een stevige gok op zijn tijd moest toch kunnen. Die yolo-mentaliteit (you only live once, red.) sloeg aan en hij kreeg miljoenen volgers op het forum. En zo’n leger betekent natuurlijk ook macht.
Rogozinski: ,,In de beurswereld gaat het er meestal heel pretentieus aan toe. ‘Kijk eens hoe rijk ik ben’, luidt het devies. Op WallStreetBets komen beleggers er ook gewoon eerlijk voor uit als ze zwaar verlies hebben geleden. Die aanpak werkte verfrissend.”
Protestbeweging WallStreetBets verwezenlijkt nu wat de protestbeweging Occupy Wall Street niet gelukt is, denkt Rogozinski. ,,De kleine man vond het schandalig dat hij over het hoofd werd gezien. Nu heeft hij zelf een plek aan de pokertafel veroverd. Hij kan niet langer genegeerd worden.”
Het succes van het forum brengt ook gevaren met zich mee, zo heeft de oprichter zelf ondervonden. In bepaalde krochten krioelt het van homofobe en racistische commentaren. Pogingen om die wanpraktijken te stoppen, pakten averechts uit. Rogozinski kreeg zoveel tegenwind van gebruikers dat hij sinds vorig jaar april niet meer als moderator kan optreden op het forum.
,,Ik heb een dikke huid”, stelt de Amerikaan, die met zijn vrouw en twee kinderen in Mexico City woont. ,,Mensen mogen zeggen wat ze willen tegen mij, maar op een bepaald moment wordt het ook een morele kwestie. Mijn kinderen mogen niet het idee krijgen dat zoiets door de beugel kan.”
Vorige week kwam daar het telefoontje van een radeloze Andrew Left bovenop. Hij is een van de shortsellers die een zwaar verlies leed door de ‘Robin Hood’-actie. Zijn kinderen bleken gepest te worden door dolgedraaide WallStreetBets-fans. ,,Natuurlijk veroordeel ik dat gedrag ten stelligste, maar ik kan er helaas niet veel aan doen. Het forum is niet meer wat het ooit geweest is. Vanuit mijn standpunt lijkt het alsof ik de slechterik in een horrorfilm traag maar zeker de trap op zie sluipen.”
