De uitspraak leidde tot hevige emoties. ,,Mensen zijn in tranen. Ze huilen van geluk’’, zei Donald Pols de directeur van Milieudefensie. ,,Dit is fantastisch nieuws voor alle mensen in ontwikkelingslanden. Nu blijkt dat ze niet rechteloos zijn tegenover het gedrag van multinationals.’’

Dertien jaar geleden spanden vier Nigeriaanse boeren met Milieudefensie een zaak aan tegen Shell. De grond en de visvijvers van de boeren waren zwaar vervuild door lekkage van olie uit pijpleidingen van Shell. Ze verweten Shell dat ze de lekkages niet tijdig hadden gestopt en de vervuiling niet hadden opgeruimd. Shell moest daarom hun schade vergoeden.

Shell verweerde zich door te zeggen dat de lekkages het gevolg waren van sabotage en dat ze geen toegang kregen tot het gebied van de dorpelingen. Ze konden daarom de lekkage niet tijdig stoppen. Bovendien kregen ze veel valse meldingen van lekkages. Daarom wilde Shell eerst zeker weten dat er een lek was voor ze de pijpleiding afsloten. Het duurde soms dagen voor ze dat met eigen ogen konden controleren. Daarom bleven de leidingen soms dagen lekken.

Hoe hoog de schadevergoeding wordt voor de vier boeren waarvan er inmiddels twee zijn overleden, moet in een aparte procedure worden bepaald. ,,Deze families zijn door Shell tot de bedelstaf gedwongen. Het is een heel duidelijk signaal dat het nu afgelopen is’’, aldus Donald Pols.

Het is niet alleen goed nieuws voor de vier boeren en hun families, benadrukt Pols. ,,Tot een uur geleden waren mensen in ontwikkelingslanden rechteloos tegenover de multinationals. Die konden hun mensenrechten straffeloos vertrappen. Dat is nu voorbij. Deze uitspraak zal tot in veel bestuurskamers van multinationals tot crisisoverleg leiden.’’

Shell zegt in een reactie ‘teleurgesteld’ te zijn door de uitspraak. ,,Wij denken nog steeds dat de olielekkages waarvoor we zijn veroordeeld het gevolg zijn van sabotage’’, aldus een woordvoerder van Shell Nigeria. Bij sabotage is Shell niet aansprakelijk voor de schade. De oliereus benadrukt dat het alle vervuiling door olielekkages opruimt en dat het samen met andere betrokkenen, zoals de lokale gemeenschappen, zoekt naar een structurele oplossing van de olielekkages en de gevolgen voor mens en milieu.

Over een derde claim deed het hof geen uitspraak. Dat lek ontstond door sabotage, en dan is Shell onder Nigeriaans recht niet aansprakelijk, maar het hof wil nog weten of Shell genoeg heeft gedaan om de pijplijn te beschermen tegen sabotage.

Bekijk al onze belangrijkste nieuwsvideo's in deze playlist.