'Nepkorting: trap er niet in'

Na een middagje shoppen thuiskomen met een stapel nieuwe kleding, en toch het gevoel hebben dat je geld hebt bespaard. Veel vrouwen kennen dat. Wanneer een jeans eerst 70 euro kostte, en nu maar 39,95 euro, maken we onszelf wijs dat we meer dan 30 euro hebben bespaard. Overigens maken niet alleen vrouwen die denkfout. 

Het menselijk geldbrein is zo geprogrammeerd dat we denken dat de 'van-prijs' iets zegt over de waarde van de broek. De Consumentenbond maakt zich daarom terecht boos over nepaanbiedingen: verkopers verhogen de initiële prijs om een grotere korting te suggereren. 

De bond peilde drie maanden lang de prijzen bij supermarkten, drogisterijen, bouwmarkten en webwinkels. Vooral de webwinkels gingen vaak de fout in: 26 van de 40 webwinkels hadden nepaanbiedingen, waaronder Fonq, Wehkamp en Otto. Otto deed bijvoorbeeld alsof een geluidsinstallatie was afgeprijsd van 328 euro naar 189 euro. In werkelijkheid kostte het ding 'slechts' 205 euro.

De Consumentenbond deed dit onderzoek een paar jaar geleden ook, en toen belazerden webwinkels de boel al. Ze komen er blijkbaar mee weg. Ik vrees dat meespeelt dat wij consumenten al zo vaak onzin voorgeschoteld krijgen dat we er murw van zijn geworden. Of is er iemand die wél gelooft dat je er jonger uit gaat zien door een antirimpelcrème?

Zo'n nepaanbieding lijkt onschuldig. Het product wordt er niet duurder van, terwijl een hoge 'van-prijs' wel een fijn excuus biedt voor onze koopdrang. Toch zijn die nepadvertenties wel degelijk kwalijk. De sluwe verkopers weten dat onze hersenen de originele prijs gebruiken om de waarde van iets in te schatten. 

We zoeken naar houvast bij het vergelijken van de ene broek met de andere, en de van-prijs lijkt het meeste grip te geven. Die korting voelt immers als een onverwacht cadeau. Aanbiedingen stimuleren de aanmaak van geluksstofjes in onze hersenen: jippie, we hebben een goede deal gesloten. Tenminste, dat denken we.

Nepaanbiedingen zijn dan ook illegaal: volgens de Wet Oneerlijke Handelspraktijken moet de van-prijs daadwerkelijk voorafgaand aan de aanbieding gerekend zijn, en dan niet langer dan drie maanden geleden. Voor het toezicht hierop zijn consumenten afhankelijk van de Autoriteit Consument en Markt (ACM), die bedrijven een boete kan opleggen. 

De ACM doet dat echter alleen aan de hand van officiële klachten. Bij het vorige onderzoek van de Consumentenbond wilde de ACM geen stappen ondernemen, omdat de bond geen verzoek had ingediend.

Met zo'n toezichthouder zullen de webshops zich gelukkig prijzen. Mocht de Consumentenbond over een paar jaar nog zin hebben om weer een onderzoek naar nepaanbiedingen te doen, dan laat de uitkomst zich raden.

Reageren? economie@persgroep.nl