Kamer: Bescherm onze bedrijven beter tegen vijandige overnames

Veel politieke partijen noemen de belaging van chemiereus AkzoNobel en levensmiddelengigant Unilever door buitenlandse bedrijven 'niet wenselijk', maar ze verschillen van mening over de oplossing van dit probleem. Vanmorgen zei minister Kamp nog op BNR Nieuwsradio het belangrijk te vinden 'dat grote Nederlandse multinationals in Nederland geleid worden'.

Hij onderzoekt daarom vanuit het kabinet of het mogelijk is Nederlandse bedrijven te beschermen. ,,We zijn bezig met een wetsvoorstel voor de telecomsector en er zijn ook mogelijkheden voor het bedrijfsleven als geheel", aldus de minister van Economische Zaken. Een Kamermeerderheid steunt de bewindsman in die intentie. Maar welk verweer werkt het beste?

D66 wil volgens Kamerlid Jan Paternotte dat de overheid zorgt voor een wettelijke bedenktijd, zodat de nodige maatregelen kunnen worden genomen tegen een vijandige overname. ,,Het bedrijf heeft dan de kans zich te bewijzen richting de eigen aandeelhouders. Er moet natuurlijk wel een veiligheidsklep worden ingebouwd", aldus Paternotte. Op zijn verzoek komt hier gelijk na de meivakantie een groot debat over.

Nederland is een van de weinige landen zonder optie om fusies of overnames te blokkeren, mocht dat in het landsbelang zijn. In Amerika kan een toetsingscommissie aangeven dat door een deal essentiële technologie of kennis in handen komt van soms ongewenste partijen. Ook in Europa toetst de overheid steeds vaker.

Dat vindt het CDA ook voor Nederland een slimme stap, vertelt Kamerlid Joba van den Berg. ,,Wij vinden de werkgelegenheid, nationale veiligheid en innovatie belangrijk voor vandaag en de toekomst. Wij denken daarom aan een toets; binnenkort komt er een rondetafel en dan willen we van experts horen hoe zij daar tegenaan kijken." Van den Berg stelt dat niet alleen het belang van aandeelhouders telt, maar ook van werknemers en andere belanghebbenden.

Overigens hebben bedrijven in een tal gevallen zelf wel, soms via ingewikkelde constructies, de mogelijkheid om een overname in ieder geval heel moeilijk te maken. Zo werkt KPN met preferente aandelen in een stichting. Die kan in actie komen als een eventuele vijandige overname de continuïteit, zelfstandigheid of identiteit van het bedrijf bedreigt.

Bodemonderzoeker Fugro kan een zogeheten 'gifpil' in werking stellen, waarmee een deel van het bedrijf wordt doorverkocht aan een gelieerde Curaçaose bv. De potentiële koper kan dan fluiten naar dat deel van het bedrijf. Een andere optie is je bedrijf om te vormen en aandeelhouders te belonen, zodat ze de huidige strategie prefereren boven een overname.

De SP wil het verst gaan in maatregelen om de bedrijven te beschermen. Werknemers moeten zelfs zeggenschap krijgen in het bedrijf via een werknemersvergadering, meent Kamerlid Maarten Hijink. ,,Die moet dezelfde rechten hebben als de aandeelhoudersvergadering, zodat een vijandige actie van sprinkhaankapitalisten gedwarsboomd kan worden. De overheid zou bij overnames moeten kunnen kijken naar publieke belangen zoals werk, innovatie en duurzaamheid."