Sinds juli 2008 was de geldontwaarding niet meer zo hoog. De sterk gestegen energieprijzen zijn de belangrijkste oorzaak van de hogere inflatie. Ten opzichte van vorig jaar oktober werd energie 23,5 procent duurder. Vooral de gasprijs is de afgelopen maanden flink gestegen.

Niet alleen energie werd duurder. Bedrijven hebben al een tijd last van hogere prijzen voor grondstoffen als hout, staal en cement. Ook grondstoffen voor voedsel zijn flink in prijs gestegen. Die prijsstijgingen gaan fabrikanten steeds vaker doorberekenen aan de klant, vaak de consument. Unilever gaf eerder deze maand al aan de prijzen te gaan verhogen. Ook bouwers rekenen de hoge grondstofprijzen door, waardoor verbouwingen en nieuwbouw duurder worden.

Dat de prijzen stijgen heeft verschillende oorzaken. De belangrijkste is schaarste. Tijdens de coronapandemie hebben veel bedrijven hun productiecapaciteit teruggeschroefd. Er was immers minder vraag naar hun producten. Nu de meeste landen weer open zijn groeit de economie weer en daarmee de vraag naar grondstoffen en halffabricaten als chips. Producenten kunnen de vraag echter niet bijbenen en dat maakt producten en grondstoffen schaars en dus duur.

Daarnaast speelt de enorme prijsexplosie van transporttarieven mee. Vooral vervoer per zeecontainer is enorm in prijs gestegen, en heel veel producten komen via de boot uit China naar Europa. Die kosten worden ook doorberekend aan de klanten.

De verwachting is dat de schaarste en daarmee de hoge prijzen nog wel even aanhouden. Pas in de loop van 2022 zijn de problemen voorbij en zullen de prijzen niet langer door het dak gaan, is de verwachting.

Maar onder economen is ook ongerustheid dat de inflatie hardnekkiger zal blijken. En dan is de kans groot dat werknemers hogere lonen gaan eisen om het verlies aan koopkracht te compenseren. Hogere lonen betekent hogere kosten voor de bedrijven en dus hogere prijzen voor de producten. Dat leidt dan weer tot hogere lonen; zo komt de gevreesde loon-prijsspiraal op gang. Uiteindelijk leidt dat tot een economische recessie.

De ontwikkeling van de inflatie wordt daarom met argusogen bekeken door de Europese Centrale Bank (ECB). Als de inflatie maar tijdelijk is hoeft de ECB niets te doen. Maar als de inflatie hardnekkig wordt moet de ECB ingrijpen en de rente verhogen. Een hogere rente zorgt voor minder economische groei en remt dus de vraag naar producten.

De ECB houdt de rente nu juist laag om de economische groei te stimuleren. Te snel ingrijpen betekent de groei onterecht afknijpen. Te laat ingrijpen betekent dat de inflatie uit de hand loopt en leidt tot een recessie. Vooralsnog verwacht de ECB dat de inflatie maar tijdelijk zo hoog zal zijn en blijft de rente laag.

Beluister hier onze podcast Geld Dichtbij:

Bekijk onze nieuwsvideo’s in onderstaande playlist: