Op zoek naar dna van diersoorten in het water
VAN NATUREDe aanwezigheid van een diersoort vaststellen kan tegenwoordig ook door dna te zoeken. Een dagje op de rivier met Thomas Kroon en Jöran Janse van RAVON. Zij zoeken naar sporen van de fint.
RAVON is een instantie die zich inzet voor de bescherming van amfibieën, reptielen en vissen. Het landelijk bureau heeft vestigingen in Nijmegen en Amsterdam. De organisatie bestaat momenteel uit 52 medewerkers.
Op de rivier gaan we watermonsters verzamelen. We hopen daarin dna-sporen te kunnen ontdekken van finten; trekvissen die in het zoetwatergetijdengebied leven. Na de afsluiting van het Haringvliet in 1970, verdwenen de finten, maar aangezien de Haringvlietsluizen sinds januari dit jaar regelmatig op een kier staan, neemt de kans op finten wellicht weer toe.
Paaigronden
De trek van de fint naar de paaigronden begint als het rivierwater een temperatuur bereikt tussen de 11 en 12 graden Celsius; de mannetjes beginnen eerder dan de vrouwtjes. De vissen paaien in stromend, helder rivierwater boven een bodem van grind en grof zand. Nederlandse riviervissers kenden het paaien als een luidruchtig spektakel, waarbij de vissen dicht aan het wateroppervlak kuit en homvocht afscheidden. Vissers spraken in zo'n geval over 'rakkende finten'.
Met een speedboot verlaten we de haven van Hank en draaien kort daarop naar bakboord, de Bergsche Maas op. In de omgeving van de brug bij Raamsdonksveer varen we een kwartier langs de linker- en de rechteroever. Jöran Janse opent zijn koffer en pakt er de pomp uit. Het geval lijkt veel op een accuboormachine, met een rotatiekop en een daaraan bevestigde slang. ,,De slang eindigt in een kunststoffilter, waarin lamellen zijn aangebracht'', zegt Janse, terwijl hij de zuigmond in het rivierwater duwt. ,,Zoals je ziet pompen we het water door het filter, waarna dat in een emmer wordt opgevangen.''
Monster
Herhaaldelijk kiepen we tijdens het varen de volgelopen emmers in de rivier, waarna ze leeg onder de pomp worden teruggeplaatst. ,,Voor elk meetpunt gebruiken we een nieuw filter. Als we het monster hebben genomen, voegen we conserveringsvloeistof eraan toe. Alle monsters sturen we dan naar Spygen, een gespecialiseerd laboratorium in Frankrijk, waar de lamellen op de aanwezigheid van het dna van finten worden onderzocht. Of er een match kan worden gevonden is altijd spannend. Voor de finten hebben we dergelijke sessies ook uitgevoerd in de Waddenzee (Balgzand), Zeeland en het Noordzeekanaal'', zegt Janse.
Na het nemen van deze watermonsters, draaien we bij het Spijkerboor de Biesbosch in en varen rustig naar de Spieringsluis om naar de Nieuwe Merwede te schutten. Met een behoorlijke vaart passeren we aan stuurboord Werkendam en varen door naar het punt waar de Boven Merwede overgaat in de Waal. Voor het havenfront van Woudrichem nemen we wederom watermonsters, waarna we stroomafwaarts naar het volgende meetpunt varen in de Beneden Merwede. De volgende stop is de Nieuwe Merwede.
De laatste monsters verzamelen we in het Noorder- en Zuidergat van de Visschen, waarna we in vliegende vaart de Amer opvaren, naar Hank.
Stippenkaart
Waarop heeft RAVON de huidige monsterpunten gebaseerd? ,,We hebben op basis van oude waarnemingen en recente vangsten een stippenkaart van de fint samengesteld'', legt Thomas Kroon uit. ,,Daarbij gaat het vooral om jonge finten, die een lengte hebben van minder dan 10 centimeter. Dat we juist nu naar finten speuren, is mede ingegeven door de ontwikkelingen van de Haringvlietsluizen. Bovendien is de paaitijd van de fint in april en mei. Eind mei herhalen we deze sessie.''
Of er een goed dna-spoor is te vinden, is afhankelijk van enkele factoren zoals de temperatuur. Kroon: ,,Als het water wat kouder is, dan blijft zo'n dna-spoor beter geconserveerd. Voordat we de resultaten hebben van deze watermonsters, moeten we een paar maanden geduld hebben. En als we een spoor vinden, dan geeft dat geen indicatie over aantallen, wel over het feit of er onlangs finten zijn geweest. Het gebruik van eDNA is een zeer betrouwbare methode, zo hebben we dat onlangs ook toegepast bij een onderzoek naar grote modderkruipers en knoflookpadden.''
Elke ochtend up-to-date met het laatste nieuws uit Dordrecht en omstreken? Schrijf je hier in!
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.Lees Meer
-
PREMIUM
Sandrine en Jasmijn naar de Special Olympics Regionale Spelen: ‘Vijfhonderd meter zwemmen is niet zo ver’
Papendrecht -
PREMIUM
Dave (45) leerde pas op latere leeftijd beter lezen: ‘Boek werd vaak dichtgeklapt als ik niet snel genoeg was’
Leren lezen en schrijven. Daar is de basisschool dé plek voor. Maar toch doen ontluisterend veel mensen daar onvoldoende taalvaardigheid op. Alblasserdammer Dave van Rumt is een van hen. Hij leerde op latere leeftijd beter lezen en schrijven. Met hulp van zijn dorpsgenote Nel Verhage. Beiden zijn nu genomineerd voor de Taalheldenprijs 2023.Alblasserdam -
Nog steeds minder treinen tussen Rotterdam en Dordrecht door problemen in spoortunnel Barendrecht
Door problemen tijdens het uitvoeren van onderhoud aan de veiligheidssystemen in de spoortunnel van Barendrecht rijden er woensdag nog steeds minder treinen tussen Rotterdam en Dordrecht. Het goederenvervoer wordt vanaf 14.00 uur helemaal stil gelegd. Nog maar de helft van de stoptreinen rijdt.Dordrecht -
indebuurt.nl
10 x gratis festivals deze zomer in Dordrecht en omgeving
Jooehooe, het festivalseizoen is aan! Bijna elk weekend is er in Dordrecht of in de buurt van onze stad wel een feestje. De ene keer is het een groot festival de andere keer iets lokaler, maar net zo leuk. Wij zijn in onze regio op zoek gegaan naar de tofste gratis feestjes en festivals in juni en juli.Dordrecht -
PREMIUM
Geen vet eten om hartkwaal te voorkomen? Een hardnekkige fabel, zegt cardioloog
Wat veroorzaakt hartaandoeningen, en hoe houd je je hart gezond? Daar gaan meerdere adviezen en wijsheden over rond. Cardioloog Janneke Wittekoek vertelt wat er waar is van zes veelgehoorde stellingen over hartgezondheid.
-
PREMIUMWaarvan Akte
Met kneepjes passen we zijn testament aan, drie dagen later krijg ik bericht van zijn overlijden
-
-
-
PREMIUMTips
Juni voor veel gezinnen stressvolle maand: ‘Werk als team om de hectiek aan te kunnen’
De afsluiting van het schooljaar komt eraan, met (voor de basisschool) een avondvierdaagse, afscheidsmusical en barbecue met de klas. Structuurcoach Marleen Gondelach heeft tips om de hectiek van de maand juni te helpen bedwingen. ,,Zeg je ‘nee’ tegen anderen, dan zeg je ‘ja’ tegen jezelf en je kinderen.” -
Er wordt veel vaker ingebroken in Dordrecht dit jaar: ‘We hebben uw hulp nodig om het op te lossen’
Er wordt veel vaker ingebroken in Dordrecht dit jaar. Het aantal woninginbraken staat nu al op 44, ten opzichte van elf vórig jaar. ,,De politie stelt veel in het werk om inbraken te voorkomen. Dat kunnen we niet alleen, daarbij hebben wij uw hulp nodig.”Dordrecht