Op zoek naar dna van diersoorten in het water
VAN NATUREDe aanwezigheid van een diersoort vaststellen kan tegenwoordig ook door dna te zoeken. Een dagje op de rivier met Thomas Kroon en Jöran Janse van RAVON. Zij zoeken naar sporen van de fint.
RAVON is een instantie die zich inzet voor de bescherming van amfibieën, reptielen en vissen. Het landelijk bureau heeft vestigingen in Nijmegen en Amsterdam. De organisatie bestaat momenteel uit 52 medewerkers.
Op de rivier gaan we watermonsters verzamelen. We hopen daarin dna-sporen te kunnen ontdekken van finten; trekvissen die in het zoetwatergetijdengebied leven. Na de afsluiting van het Haringvliet in 1970, verdwenen de finten, maar aangezien de Haringvlietsluizen sinds januari dit jaar regelmatig op een kier staan, neemt de kans op finten wellicht weer toe.
Paaigronden
De trek van de fint naar de paaigronden begint als het rivierwater een temperatuur bereikt tussen de 11 en 12 graden Celsius; de mannetjes beginnen eerder dan de vrouwtjes. De vissen paaien in stromend, helder rivierwater boven een bodem van grind en grof zand. Nederlandse riviervissers kenden het paaien als een luidruchtig spektakel, waarbij de vissen dicht aan het wateroppervlak kuit en homvocht afscheidden. Vissers spraken in zo'n geval over 'rakkende finten'.
Met een speedboot verlaten we de haven van Hank en draaien kort daarop naar bakboord, de Bergsche Maas op. In de omgeving van de brug bij Raamsdonksveer varen we een kwartier langs de linker- en de rechteroever. Jöran Janse opent zijn koffer en pakt er de pomp uit. Het geval lijkt veel op een accuboormachine, met een rotatiekop en een daaraan bevestigde slang. ,,De slang eindigt in een kunststoffilter, waarin lamellen zijn aangebracht'', zegt Janse, terwijl hij de zuigmond in het rivierwater duwt. ,,Zoals je ziet pompen we het water door het filter, waarna dat in een emmer wordt opgevangen.''
Monster
Herhaaldelijk kiepen we tijdens het varen de volgelopen emmers in de rivier, waarna ze leeg onder de pomp worden teruggeplaatst. ,,Voor elk meetpunt gebruiken we een nieuw filter. Als we het monster hebben genomen, voegen we conserveringsvloeistof eraan toe. Alle monsters sturen we dan naar Spygen, een gespecialiseerd laboratorium in Frankrijk, waar de lamellen op de aanwezigheid van het dna van finten worden onderzocht. Of er een match kan worden gevonden is altijd spannend. Voor de finten hebben we dergelijke sessies ook uitgevoerd in de Waddenzee (Balgzand), Zeeland en het Noordzeekanaal'', zegt Janse.
Na het nemen van deze watermonsters, draaien we bij het Spijkerboor de Biesbosch in en varen rustig naar de Spieringsluis om naar de Nieuwe Merwede te schutten. Met een behoorlijke vaart passeren we aan stuurboord Werkendam en varen door naar het punt waar de Boven Merwede overgaat in de Waal. Voor het havenfront van Woudrichem nemen we wederom watermonsters, waarna we stroomafwaarts naar het volgende meetpunt varen in de Beneden Merwede. De volgende stop is de Nieuwe Merwede.
De laatste monsters verzamelen we in het Noorder- en Zuidergat van de Visschen, waarna we in vliegende vaart de Amer opvaren, naar Hank.
Stippenkaart
Waarop heeft RAVON de huidige monsterpunten gebaseerd? ,,We hebben op basis van oude waarnemingen en recente vangsten een stippenkaart van de fint samengesteld'', legt Thomas Kroon uit. ,,Daarbij gaat het vooral om jonge finten, die een lengte hebben van minder dan 10 centimeter. Dat we juist nu naar finten speuren, is mede ingegeven door de ontwikkelingen van de Haringvlietsluizen. Bovendien is de paaitijd van de fint in april en mei. Eind mei herhalen we deze sessie.''
Of er een goed dna-spoor is te vinden, is afhankelijk van enkele factoren zoals de temperatuur. Kroon: ,,Als het water wat kouder is, dan blijft zo'n dna-spoor beter geconserveerd. Voordat we de resultaten hebben van deze watermonsters, moeten we een paar maanden geduld hebben. En als we een spoor vinden, dan geeft dat geen indicatie over aantallen, wel over het feit of er onlangs finten zijn geweest. Het gebruik van eDNA is een zeer betrouwbare methode, zo hebben we dat onlangs ook toegepast bij een onderzoek naar grote modderkruipers en knoflookpadden.''
Elke ochtend up-to-date met het laatste nieuws uit Dordrecht en omstreken? Schrijf je hier in!
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.Lees Meer
-
Binnenkijken: Leger des Heils gooit deuren open voor de buurt
Het Leger des Heils aan het Kromhout in Dordrecht gooit op zaterdag 28 mei de deuren open voor belangstellenden. Tussen 11.00 en 14.00 uur zijn er onder andere rondleidingen door de opvanglocaties. -
Ongemak over donorconceptie van je kind? ‘Leg uit dat iedereen erbij hoort, ook de donor’
Ouders die een kind krijgen met hulp van een spermadonor kampen met psychosociale problemen wanneer zij onvoldoende steun en begeleiding krijgen als het kind er eenmaal is. Dit blijkt uit nieuw onderzoek van het Amsterdam UMC. Heterostellen, lesbische stellen en alleenstaande moeders lopen in de opvoeding regelmatig tegen dingen aan waarbij ze professionele hulp en contact met lotgenoten missen. -
PREMIUMvraag & antwoord
Alles wat je (niet) wilt weten over de hybride warmtepomp
Wie vanaf 2026 zijn cv-ketel wil vervangen, moet een hybride warmtepomp installeren, zo maakte het kabinet vandaag bekend. Maar past een warmtepomp in elk huis, wat kost-ie en zijn er wel voldoende monteurs? -
PREMIUMCOLUMN
Boos op mezelf omdat ik het zo ‘gewoon’ vind
Lang geleden bracht ik - uitgeloot voor de journalistenschool - een jaartje in Londen door. Ik woonde nog bij mijn ouders maar had, als vuilnisman bij de Dordtse gemeentereiniging, genoeg gespaard om het ‘aan de overkant’ een tijdje uit te zingen. -
Zo verdwijnen je WhatsAppberichten automatisch
Wil je voorkomen dat jouw berichten voorgoed terug te vinden zijn door (oud-)gesprekspartners? Of wil je wat opslagruimte vrijhouden op je smartphone? WhatsApp kan nieuwe berichten na een bepaalde tijd automatisch laten verdwijnen.
-
Evenementen in Alblasserdam gaan na dodelijke drama's ‘aangepast’ door: ‘Er is altijd een dag erna’
Evenementen als de kermis en de truckersoptocht in Alblasserdam gaan na de drama's van afgelopen vrijdag, waarbij in totaal vier jonge vrouwen om het leven kwamen en twee mensen zwaargewond raakten, gewoon door. Maar wel in aangepaste vorm. ,,Er is altijd weer een dag erna, hoe triest en onbeschrijfelijk de dag van vrijdag ook was.” -
Deze (grote) namen zie je aankomende zomer op het nieuwe podium van Big Rivers
Big Rivers keert op 15, 16 en 17 juli als vanouds terug naar de Dordtse binnenstad, maar de organisatie kondigde eerder al aan dat er een nieuwe reeks betaalde concerten onder de noemer At the Boulevard komt. Het eerste deel van de line-up voor Big Rivers, maar ook voor die reeks betaalde concerten, is nu bekend. -
Buren Wittstaete en ING zijn overlast van feestende huurders beu: ‘We horen ze de hele nacht’
Vanwege het lawaai van feestende jongeren in het ING-pand kunnen bewoners van de Matthijs Balenstraat in Dordrecht ’s nachts niet slapen. Nu ook het naastgelegen Wittstaete verbouwd wordt tot woontorentje met balkons, is de maat vol en maken ze bezwaar.