Zeeland krijgt zijn zin, België grijpt eindelijk in bij chemiebedrijf 3M om giftig PFAS

Eerder deze week bleek na bloedonderzoek onder achthonderd omwonenden dat honderden mensen teveel van de chemicaliën in hun bloed hebben. Het goedje, dat lijkt op de GenX en de C8 van Chemours (DuPont) waarmee delen van Dordrecht eerder vervuild raakten, is niet afbreekbaar. Het kan zich in onder meer de lever ophopen en mensen ziek of onvruchtbaar maken.

3M kreeg dinsdag twee dagen de tijd om aan te tonen dat de fabriek in Zwijndrecht bij Antwerpen geen schadelijke stoffen meer zou uitstoten in de lucht of via lozingen in de Schelde. Dat is niet gelukt, oordelen het Departement Omgeving en het Agentschap Zorg en Gezondheid. 

,,De betrokken productieprocessen tijdelijk stilleggen is momenteel dan ook de enige manier om er zeker van te zijn dat blootstellingsrisico’s voor de omwonenden niet verder toenemen”, stelt het departement daarop. 

Niet alleen in Antwerpen zal het besluit met instemming zijn ontvangen. Ook in Nederland, met name Zeeland, leven er al jaren grote zorgen over de PFAS-uitstoot van 3M. Het chemiebedrijf loost de toxische stoffen onder meer in het water van de Schelde, waar ze uiteindelijk via de Westerschelde hun weg naar Zeeland en de Noordzee vindt. 

Begin september stelde de provincie Zeeland Vlaanderen een ultimatum: Als de Vlaamse overheid niet uiterlijk in september actie tegen de PFAS-vervuiling van de Westerschelde zou nemen, moet het provinciebestuur naar de Belgische rechter stappen om de omgevingsvergunning van 3M in Zwijndrecht te laten vernietigen. De Zeeuwse Milieufederatie (ZMf) sloot zich daarbij aan. 

Zeeland wijst er op dat 3M in Antwerpen beduidend meer PFAS mag lozen dan Chemours tegenwoordig nog in de Botlek. De vervuiling rondom Dordrecht leidde een jaar of vijf geleden tot een grote rel en maatregelen van de overheid. Samen met Duitsland, Denemarken, Zweden en Noorwegen probeert ons land inmiddels zelfs om tot een Europees verbod van PFAS te komen. Chemours probeert dat te voorkomen.

Nu lijkt Vlaanderen dus eindelijk in te grijpen. Desalniettemin wordt chemiebedrijf 3M niet volledig lamgelegd. Minstens een deel van de activiteiten kan doorgaan. Het gaat ook om een tijdelijke maatregel, stelt de Omgevingsinspectie. 

,,Dit hoeft dan ook niet per definitie een langdurige impact te hebben op de tewerkstelling waarin 3M voorziet. Het wil echter wel zeggen dat 3M eindelijk bereid moet zijn haar verantwoordelijkheid op te nemen richting de omgeving en in het bijzonder haar werknemers.”

Eerder vandaag besliste de Vlaamse regering dat alle omwonenden in een straal van 5 kilometer rond de 3M-fabriek in Zwijndrecht hun bloed kunnen laten testen. Circa 70.000 inwoners komen daarvoor in aanmerking. 

De Schelde vormt daarbij de natuurlijke grens, zei Vlaams minister van Volksgezondheid, Wouter Beke. Antwerpenaren zijn daarmee voorlopig uitgesloten voor zo’n bloedtest. Een stuk van Hoboken op rechteroever valt wél binnen de straal van vijf kilometer, weet Antwerpse wethouder Els van Doesburg.

Ook bij Chemours in Dordrecht werden destijds bloedtesten bij omwonenden uitgevoerd. Dat gebeurde nadat het AD het bloed van een echtpaar dat 32 jaar naast de fabriek woonde, had laten testen. De uitkomsten waren schokkend. De man en de vrouw hadden een veel hogere concentratie van chemische stof C8 in het bloed dan de overheid voorspelde. 

De giftige stof C8- een PFOA (zie kader boven) - werd door Chemours van 1970 tot 2012 gebruikt in zijn fabriek. Later lieten een kleine 700 inwoners van Sliedrecht zich testen.

Bekijk onze nieuwsvideo’s in onderstaande playlist: