Verdachte van mislukt bloedbad in synagoge: ‘Ik wilde geen witten doodschieten’

De kleine, kale twintiger werd geboeid aan handen en voeten door zes zwaar bewapende politiemensen met bivakmutsen op de rechtszaal in Maagdenburg binnengeleid. Het proces gaat gepaard met uiterst strenge veiligheidsmaatregelen, vanwege de extreemrechtse achtergrond van de verdachte. De aanslag op de synagoge geldt, ondanks de mislukking ervan, als een van de zwaarste antisemitische aanvallen in het naoorlogse Duitsland. Balliet handelde vanuit een antisemitisch, racistisch en xenofoob motief.

Nadat de openbaar aanklager de aanklacht tegen hem had voorgelezen - de twintiger hangt levenslang met tbs boven het hoofd -  begon de vrouwelijke rechtbankvoorzitter met de bevraging. De man weigerde aanvankelijk te praten over zijn privéleven, omdat het volgens hem niet belangrijk is en losstaat van de feiten. Daarop sprak de voorzitter hem vermanend toe. ,,Wij bepalen hier wat belangrijk is’’. 

Uiteindelijk sprak Balliet over zijn probleemloze jeugd met een drie jaar oudere zus, een vader die werkte in de techniek en een moeder die voor de klas stond op een basisschool. Over zijn geïsoleerde bestaan zonder vriendjes en sportclubs, zijn geringe sociale vaardigheden in groepsverband, zijn liefde voor het internet - alleen daar kun je in Duitsland echt vrij zijn - en de scheiding van zijn ouders op zijn vijftiende. Met beide ouders heeft hij goed contact. Daarna vertelde de twintiger over zijn ’ziekte’ waarover hij niks wil zeggen maar waardoor hij zijn studie moest opgeven en weer bij zijn moeder introk.

De vluchtelingencrisis in 2015 betekende de grote omslag in zijn leven. ,,Miljoenen Arabieren kwamen Duitsland binnen. Ik voelde me bedreigd, omdat ik in de onderste laag van de samenleving zat en vreesde te worden weggevaagd. Mijn principe is dat je alles moet doen om te voorkomen dat je wordt vernietigd.’’ Vanuit die gedachte besloot hij zich in de zomer van 2017 te bewapenen. Balliet kocht zijn eerste vuurwapen online voor zo'n 1200 euro, maar ging vanwege de kosten zelf wapens en explosieven maken aan de hand van gedownloade handleidingen. Het ‘vele gereedschap’ van zijn vader kwam daarbij goed van pas. De acht vuurwapens, munitie, reeks explosieven en molotovcocktails verstopte hij in een koffer onder het bed in zijn kamer bij pa.

De aanslagen in twee moskeeën in het Nieuw-Zeelandse Christchurch, waar een 28-jarige man met extreemrechts ideeëngoed in maart 2018 maar liefst 51 moslims doodschoot, zetten Balliet aan om iets soortgelijks te doen. ,,De schutter was ook een witte man die het belangrijk vond om zijn bestaan veilig te stellen door zich te bewapenen. Aanvankelijk wilde ik ook moslims doden, maar later koos ik voor joden, omdat zij de hoofdoorzaak zijn van de problemen in de wereld en dat los je alleen op door de oorzaak weg te nemen’’, sprak de Duitser alsof hij een lezing gaf.  

In het voorjaar van 2019 begon hij zijn aanslag voor te bereiden. Hij koos 9 oktober als datum. ,,Dan is het Jom Kipoer, de hoogste joodse feestdag’’, zei de moordverdachte lachend in de richting van een stuk of tien joden tegenover hem. Ze bevonden zich op de bewuste woensdag in de synagoge en zijn mede-aanklagers in de rechtszaak. Vervolgens lichtte Balliet uitgebreid toe hoe hij tevergeefs probeerde de toegangsdeur van de gebedsruimte open te krijgen met zijn volautomatische machinepistool en explosieven. Een 40-jarige witte vrouw die er iets van zei, schoot hij dood. ,,Iedereen die mijn actie verstoorde, was een probleem. Ik wilde haar niet doodschieten maar ik was gefrustreerd over de mislukte aanslag. Het spijt me.’’

De 20-jarige schildersknecht die hij even later doodschoot in een shoarmazaak moest sterven, ‘omdat hij zwart krulhaar had en ik dacht dat het een moslim was. Ik wilde geen witten doodschieten.’’