Spanning stijgt verder: separatistenleiders kondigen evacuatie Oost-Oekraïne aan

Denis Poesjilin, leider van de zelfverklaarde volksrepubliek Donetsk kondigde eerder vandaag de volksverhuizing aan op sociale media. Even later gevolgd door de seperatistenleider van buurregio Loehansk, Leonid Pasetsjnik, die een soortgelijke boodschap de wereld instuurde. 

Vrouwen, kinderen en ouderen krijgen voorgang. De eerste bussen vanuit Donetsk zouden in de loop van de avond al vertrekken. In de stad van circa 1 miljoen inwoners klonken sirenes. Volgens het Russische staatspersbureau Sputnik zou vanavond vlakbij het gebouw van de volksrepubliek Donetsk een autobom zijn ontploft. Volgens Sputnik zijn er geen meldingen van gewonden of beschadigingen aan gebouwen.  

Als verklaring voor het evacuatiebesluit zei Poesjilin dat Oekraïne met steun van het Westen voorbereidingen treft om de opstandige regio binnen te vallen. ,,Ze staan klaar voor de strijd en kunnen elk moment proberen deze regio met geweld in te nemen.” 

Het Oekraïense leger is al jaren in oorlog met de zelfverklaarde republiekjes die de rebellen hebben uitgeroepen. De afgelopen dagen zijn de beschietingen intensiever geworden, terwijl Russische troepen massaal langs de Oekraïense grens zijn samengetrokken. 

De woordvoerder van het Kremlin zei eerder niet te weten wat zich nu afspeelt in Oekraïne en of de actie is gecoördineerd met Rusland. Later gaf president Vladimir Poetin de opdracht accommodatie te regelen.

Volgens het Westen misbruikt Moskou de spanningen door te stellen dat Oekraïne ‘genocide’ pleegt op de Russisch sprekende bevolkingsgroep in het oosten van het land. De Oekraïense minister van Defensie heeft vrijdag nog eens benadrukt dat het leger de separatisten niet aanvalt. Zijn collega van Buitenlandse Zaken weersprak de Russische ‘propaganda’ over vermeende Oekraïense offensieve operaties en sabotageacties.

Poetin heeft er opnieuw op aangedrongen dat de Oekraïense regering gaat onderhandelen met de pro-Russische separatisten in het oosten. Kiev weigert dat al jaren te doen. Poetin ziet de toestand in de oostelijke regio Donbass nu snel verslechteren. Hij wil daarom naleving van de akkoorden van Minsk die onder meer in een wapenstilstand voorzien.

Wat de situatie er niet makkelijker op maakt is dat het Russische parlement eerder deze week president Poetin vroeg de twee gebieden in Oost-Oekraïne te erkennen als onafhankelijke republieken. Rusland heeft veel van hen eerder een Russisch paspoort verstrekt.

Of Poetin dat gaat doen, is nog niet duidelijk. Hij wil naar eigen zeggen ook onderhandelen met de VS en de Navo. Maar Washington en de verdragsorganisatie willen volgens Poetin nog niet serieus ingaan op de veiligheidsgaranties die Rusland verlangt. Zo zou Oekraïne geen lid van de Navo mogen worden.

Nadat eerder deze week de druk enigszins van de ketel ging toen Rusland meldde een deel van de troepen terug te trekken uit het grensgebied, is er steeds meer twijfel of dit daadwerkelijk gebeurt. De Verenigde Staten denken dat Rusland inmiddels zelfs tussen de 169.000 en 190.000 manschappen heeft verzameld in en bij Oekraïne. Dat heeft de Amerikaanse ambassadeur voor de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE) gezegd tijdens een bijeenkomst over de opgelopen spanningen.

Ambassadeur Michael Carpenter benadrukte dat het op 30 januari nog om circa 100.000 manschappen ging. Hij spreekt van de belangrijkste militaire mobilisatie in Europa sinds de Tweede Wereldoorlog. 

De Amerikanen waarschuwen dat een invasie kan leiden tot een vluchtelingenstroom richting de Europese Unie. Minister Lloyd Austin van Defensie heeft vrijdag tijdens een werkbezoek aan Polen gezegd dat Polen te maken kan krijgen met tienduizenden ontheemde Oekraïners en anderen. Dat zou de tweede migrantencrisis in korte tijd kunnen zijn voor het land, dat vorig jaar nog te maken had met een grote stroom van migranten die via Belarus de EU probeerden te bereiken.

Bekijk hier onze video’s over de spanning tussen Rusland en Oekraïne: