Trump vaardigde het decreet in juni uit. Daarmee konden economische sancties en reisbeperkingen worden opgelegd aan medewerkers van het ICC en iedereen die met het Internationaal Strafhof meewerkt, bijvoorbeeld met een onderzoek naar vermeende oorlogsmisdaden door Amerikaanse troepen in Afghanistan tussen 2003 en 2014. Vier hoogleraren in de rechten hingen straffen boven het hoofd als gevolg van het decreet.

Volgens de rechter in Manhattan beperkt het presidentiële bevel de klagers in hun vrijheid van meningsuiting, zoals vastgelegd in de Amerikaanse grondwet. ,,Nationale veiligheid moet geen talisman zijn dat gebruikt wordt om onwelgevallige claims af te weren’’, oordeelde ze.

De rechtszaak was aangespannen door vier hoogleraren in de rechten en het Open Society Justice Initiative, een New Yorkse mensenrechtenorganisatie. James Goldston, het hoofd van die organisatie, drong er bij aankomend president Joe Biden op aan om Trumps decreet zo snel mogelijk in te trekken. Het bevel is volgens hem ‘tegenstrijdig met Washingtons historische steun voor internationale gerechtigheid’.

Leden van de regering-Trump, onder wie minister van Buitenlandse Zaken Mike Pompeo, beschuldigen het ICC ervan dat het de belangen van Rusland behartigt en de Amerikaanse soevereiniteit schendt. In september werden sancties ingesteld tegen ICC-aanklager Fatou Bensouda, die onderzoek doet naar vermeende oorlogsmisdaden in Afghanistan, zowel door de Amerikanen als door de Taliban en de Afghaanse regering.

Het ICC noemde het decreet van Trump eerder al een aanval op het internationaal recht en de internationale rechtsorde. Ook de Europese Unie keurde het bevel af.

Het Internationaal Strafhof in Den Haag werd opgezet om verdachten te vervolgen in verband met misdaden op het grondgebied van de aangesloten lidstaten als die zelf weigeren of niet in staat zijn om vervolging in te stellen. De Verenigde Staten hebben wel het statuut ondertekend, maar zijn niet als verdragsstaat aangesloten bij het ICC.