Paus tempert verwachtingen top over kindermisbruik in kerk: 'Misbruik zal altijd blijven bestaan’

Nog niet eerder was er een wereldwijde conferentie over kindermisbruik. De top is voor initiatiefnemer paus Franciscus een uitgelezen kans te laten zien dat hij daadwerkelijk anders is dan zijn voorgangers, die vooral wegkeken en zwegen. Aanvankelijk leek de Argentijnse Jorge Bergoglio, sinds 2013 paus Franciscus, een revolutionaire paus. Zo zei hij over homoseksualiteit in een van zijn eerste persconferenties : ,,Wie ben ik om daarover te oordelen?”

Hij leek pedofilie binnen de katholieke kerk te willen aanpakken en een einde te willen maken aan de doofpotcultuur. Bij zijn aantreden kondigde hij een zerotolerancebeleid aan. Zes jaar later is daar nog weinig van te zien. Zo bestaat de door hem ingestelde commissie voor kindermisbruik, waarin twee slachtoffers plaatsnamen, alleen nog op papier. De twee slachtoffers zijn opgestapt, teleurgesteld in de daadkracht van de commissie en van de paus zelf. Zo is het door Franciscus beloofde tribunaal voor bisschoppen die niet adequaat hebben gereageerd op misbruikzaken, er nooit gekomen.

Ondertussen lijkt het einde van de reeks pedofilieschandalen nog altijd niet in zicht. Schandalen die laten zien hoe seriemisbruikers decennialang ongestraft hun gang konden gaan, doordat de kerk ze de hand boven het hoofd hield. Hooguit werden pedofiele priesters overgeplaatst, waarna ze regelmatig opnieuw in de fout gingen. Afgelopen zomer werd bekend dat in Duitsland duizenden kinderen zijn misbruikt door 1670 priesters. Een groep Chileense bisschoppen heeft collectief ontslag genomen vanwege het jarenlange misbruik in hun kerken. In de Amerikaanse staat Pennsylvania hebben volgens het Openbaar Ministerie honderden priesters gedurende zeventig jaar 'als roofdieren zeker duizend kinderen misbruikt en verkracht'. In andere Amerikaanse staten lopen de onderzoeken nog. In veel landen is er nog altijd geen onafhankelijke onderzoekscommissie geweest, zoals in Italië. Het was voor de Verenigde Naties eerder deze maand reden een oproep te doen die commissies zo snel mogelijk in te stellen. Volgens de VN blijft het in Italië 'verontrustend stil' op het gebied van kindermisbruik binnen de kerk.

Paus Franciscus zelf wordt er ook van beschuldigd kindermisbruik onder het tapijt te vegen. Aartsbisschop Viganò schreef afgelopen herfst een brief met de aantijging dat hij de paus in 2013 persoonlijk vertelde over de Amerikaanse kardinaal Theodore McCarrick, die meerdere minderjarigen had misbruikt. Vorige week zette de paus hem definitief uit het priesterambt. Hij is de hoogste kerkbestuurder bij wie dit ooit is gebeurd.

Tijdens een persconferentie afgelopen maandag zei Alessandro Gisotti, een van de woordvoerders van de paus: ,,We moeten samenwerken om dit monster in het gezicht te kijken.'' Hij bedankte de slachtoffers die de moed hadden gehad om de stilte te verbreken. Voorafgaand aan de top waren er verschillende ontmoetingen met slachtoffers die vanuit de hele wereld naar Rome zijn afgereisd. Een van hen is Peter Isely, voorzitter van de stichting End of Clergy Abuse. Als jongetje werd hij jarenlang misbruikt door een priester in Wisconsin. Hij hoopt dat niet alleen de daders, maar ook alle priesters die misbruik hebben verzwegen en de andere kant op hebben gekeken uit de kerk worden gezet. ,,Dat zou echt zero tolerance zijn, zoals de paus heeft beloofd. Daar wachten we al jaren op.''

De naar het Vaticaan gereisde slachtoffers willen ook dat het wereldwijd verplicht wordt misbruik te melden, niet alleen binnen de kerk maar ook door aangifte te doen bij de politie. Isely: ,,Tijdens deze top kunnen ze echt iets veranderen. Ze kunnen een kind ergens op deze wereld redden. Dat vraagt de hele wereld, en niet alleen wij.”

Het lijkt er vooralsnog niet op dat de conferentie de komende dagen revolutionaire resultaten zal opleveren. Het was Paus Franciscus zelf die eind vorige maand sprak over 'opgepompte verwachtingen' rond de top. Volgens Paus Franciscus moesten de verwachtingen worden bijgesteld, omdat 'het probleem van misbruik een menselijk probleem is dat altijd zal blijven bestaan'.