Nog 1191 mensen in Afghanistan wachten op overbrenging naar Nederland

Onder de achterblijvers bevinden zich nog tweehonderd Nederlanders of mensen met verblijfsrecht in Nederland. Volgens de laatste cijfers wachten nog 330 mensen uit Afghanistan in een ander land op hun reis naar Nederland. Kort nadat de taliban op 15 augustus de macht grepen in de Afghaanse hoofdstad Kaboel evacueerde Nederland met een militaire operatie in een week tijd zo’n 2500 mensen uit het land. Niet iedereen die daarvoor in aanmerking komt, kon mee met de defensietoestellen. 

Het is ‘moeilijk te voorspellen’ hoe lang het nog zal duren om alle mensen uit Afghanistan te halen, schrijven ministers Wopke Hoekstra (Buitenlandse Zaken) en Kajsa Ollongren (Defensie) en staatssecretaris Eric van der Burg (Asiel). De Tweede Kamer debatteert donderdag over Afghanistan.

Onder de achterblijvers zijn Nederlanders die op familiebezoek waren, maar ook een grote groep Afghaanse ‘helpers’ die onder druk van de Tweede Kamer op de evacuatielijst staan. Het kabinet zei in oktober zich ‘in te spannen’ om nog zo’n 2100 mensen uit Afghanistan te halen. Dat gaat niet gemakkelijk: vaak is een paspoort vereist om een plek op een chartervlucht te bemachtigen en veel Afghanen hebben alleen een tazkera, een Afghaans ID-bewijs. In Kaboel is het inmiddels weer mogelijk om paspoorten aan te vragen, maar dat is niet ongevaarlijk: de lange rijen die bij de kantoren staan, zijn een doelwit voor terroristen. 

Ook baby’s en kleine kinderen dienen over een paspoort te beschikken als zij het land willen verlaten. ,,Zonder paspoort is het vrijwel onmogelijk mensen naar Nederland over te brengen, omdat ook buurlanden een paspoort (en visum) eisen om doorreis toe te staan”, aldus het kabinet.

De ambassadeurs hebben bovendien te maken met diplomatieke hordes. Evacuaties uit Afghanistan gaan vooral op twee manieren: met een vlucht vanaf de luchthaven van Kaboel naar Doha in Qatar of over land via Pakistan. Maar Pakistan vreest een vluchtelingenstroom uit Afghanistan, waardoor het land uiteindelijk de grens sloot – ook voor Nederlandse evacués. En Nederland heeft in de aanloop naar het WK voetbal kritiek op de mensenrechten en arbeidsomstandigheden in Qatar, maar moet tegelijkertijd de regering van het land te vriend houden. Hun hulp is nodig om mensen van de Nederlandse lijst te evacueren. 

Afgelopen december spanden vier Afghaanse gezinnen die op de Nederlandse evacuatielijst staan een kort geding aan. Drie gezinnen zijn familie van een tolk die voor Nederland in Afghanistan werkte. Het vierde gezin is familie van een Nederlandse militair die meerdere keren naar Afghanistan werd uitgezonden. De gezinnen zitten al sinds augustus (toen de taliban de macht overnamen in Afghanistan) ondergedoken, vrezen te worden opgepakt en willen zo snel mogelijk weg uit het land. De rechter oordeelde in januari dat Nederland geen ‘extra inspanningen’ hoeft te leveren om drie Afghaanse gezinnen zo snel mogelijk vanuit Kaboel naar Nederland te halen. ,,Het is niet aannemelijk dat het sneller kan”, zei de rechter.