Apen worden in Nederland vooral gebruikt voor onderzoek naar hersenziekten zoals multiple sclerose, medicijnen en vaccins. In het BPRC wordt onder andere onderzoek gedaan naar vaccins voor aids, malaria en tuberculose. Het gaat om 100 resusapen, 48 marmosets en 40 Java-apen. Die laatste soort blijkt bevattelijk voor het coronavirus. De onderzoekers, die onder meer samenwerkten met het Erasmus MC, troffen het virus na blootstelling aan in de longen, darmen, neus- en keelvocht en in de milt.

De longen van de apen bleken bovendien beschadigd. ,,Het onderzoek toont aan dat een infectie met COVID-19 inderdaad kan leiden tot een longziekte, vergelijkbaar met COVID-19 bij de mens”, schrijven de onderzoekers. ,,Hiermee laten we zien dat Java-apen inzetbaar zijn in de strijd tegen de COVID-19-pandemie.”

De resultaten van het onderzoek bieden (internationale) wetenschappers de mogelijkheid hun experimentele vaccins en medicijnen te evalueren, meldt BPRC.

Het Erasmus MC is al langer bezig met een onderzoek naar een mogelijk vaccin tegen het coronavirus. Recent onderzoek van het medisch centrum liet al zien dat apen antistoffen maken die het virus uitschakelen. 

En uit Chinees onderzoek kwam naar voren dat apen maar één keer besmet kunnen worden en dat ze dus inderdaad door die antistoffen beschermd worden tegen het virus.

Het BPRC, een van de grootste met publiek geld gefinancierde apenproefdiercentra in Europa, werkt al langer nauw samen met het Erasmus MC en het Nederlands Herseninstituut (NIN). Vanwege de coronacrisis wordt die samenwerking dit jaar geïntensiveerd. 

Toch is het de bedoeling dat het aantal proeven met apen in de komende jaren sterk wordt teruggeschroefd. BPRC beloofde na een gesprek met minister Ingrid van Engelshoven (Wetenschap) dat het aantal proeven in 2025 met maar liefst 40 procent zou worden teruggebracht.

Er vinden in het centrum nu nog jaarlijks gemiddeld 200 tot 250 proeven met apen plaats. Dat wordt de komende jaren stapsgewijs teruggebracht tot gemiddeld 120 tot 150 tests per jaar. Verder is de instelling al begonnen om het aantal gefokte apen bestemd voor de proeven terug te brengen.

Dierenbelangenorganisatie Animal Rights is tevreden met de daling, maar ziet liever dat het apentestcentrum helemaal de deuren sluit. ,,De overheid wil het aantal proeven op apen verminderen. We juichen dit beleid toe maar enkel als het leidt tot volledige sluiting van het BPRC”, zei een woordvoerder vorig jaar. 

In september demonstreerden ongeveer tweehonderd dierenrechtenactivisten tegen proeven op penseelapen in het apentestcentrum. Ze liepen in optocht van een winkelcentrum naar het pand van BPRC, met spandoeken met onder meer de tekst ‘Sluit de apenhel van Rijswijk’.

De dieren in kwestie worden geïnjecteerd met een middel dat de symptomen van de ziekte van Parkinson opwekt. ,,Ze verliezen gewicht, worden apathisch en zitten trillend in hun kooi. Dit kan echt niet meer,” zei oprichter Robert Molenaar van Animal Rights. Animal Rights en Een Dier Een Vriend vinden deze tests niet meer van deze tijd.

Hoewel de omstandigheden in de loop der jaren zijn verbeterd, wacht de meeste apen in Rijswijk nog altijd een minder leuk lot. Van de 1.500 apen werden er in 2017 ruim 300 ingezet voor medische experimenten. Bijna de helft daarvan overleefde de proeven niet. De dieren werden opzettelijk besmet met ernstige ziektes, zoals tuberculose, malaria, MS en influenza.

Het BPRC ontvangt jaarlijks 9,5 miljoen euro van het Rijk. Een deel van dat geld wordt besteed aan de ontwikkeling van proefdiervrije technieken. 

Bekijk hieronder al onze video's over het coronavirus: