May staat na 2,5 jaar modderen weer voor het blok

Uitstel van de stemming in december. Een allerlaatste emotioneel pleidooi weloverwogen te stemmen in het landsbelang. En achter de schermen paniek en een poging dwarse Conservatieven ervan te overtuigen dan maar liever niet te laten stemmen in plaats van tégen te stemmen. Het mocht allemaal niet baten.

Bij het traditionele geschuifel door de ‘division lobbies’ was het overvol in de lobby van de tegenstanders van Mays deal, waar 432 Conservatieven en oppositieleden elkaar vonden voor een historische aframmeling voor een zittende premier. Vervelend voor Theresa May - helemaal als een op de drie van je eigen Kamerleden je laat vallen - maar nog vervelender voor de meeste Britten. Want waar zij onderhand de buik van vol hebben, is een nieuwe verlenging van een ongekende, en onderhand ook gênante, politieke crisis.

Want het plan van May mag dan in een eerste stemming zijn afgeschoten, maar wat nu? De Noord-Ierse coalitiepartner (DUP) van de Conservatieven liet al weten dat ze de motie van wantrouwen van Labour niet zullen steunen. In combinatie met steun van haar eigen partij is het zeer waarschijnlijk dat premier May de aanval van Labour zal overleven. Zo liet Boris Johnson al weten dat hij May zal steunen, omdat hij Labour-leider Jeremy Corbyn niet in het zadel wil helpen. 

Iemand of iets zal toch orde moeten scheppen in de zeldzame chaos die politiek Londen in de greep houdt. Gaat premier May echt nogmaals met alle partijen om de tafel voor een opnieuw herzien en misschien nu wel kansrijker plan? De kans lijkt klein, aangezien haar verlies gisteravond wel heel fors uitviel en er vanuit Europa eerder op de dag heel weinig ruimte werd geboden voor betere voorwaarden.

Komen er nieuwe verkiezingen? Onwaarschijnlijk. Dat zullen de Conservatieven die tegen Mays brexitdeal stemden (118 Lagerhuisleden) niet willen riskeren nu ze er zelf zo’n puinhoop van hebben gemaakt en zelf nog steeds zo verdeeld zijn.

Of dan toch dat tweede referendum, waarbij de keuze kan gaan tussen de door het parlement afgewezen brexitdeal van premier May of helemaal geen brexit. Volgens de laatste peilingen zou ongeveer 54 procent van de kiezers de scheiding met de EU bij nader inzien misschien willen herroepen.

Maar die intenties zeggen niet zoveel. Vlak voor het eerste brexitreferendum zeiden ongeveer net zoveel Britten dat ze tegen een brexit waren, maar ze stemden anders toen het erop aankwam. Of beter: best veel van degenen die zeiden tegen te zullen stemmen kwamen niet opdagen. Dat waren vooral jongeren.

Maar liefst 71 Lagerhuisleden wilden de natie gisteren op de valreep toespreken. Meest indrukwekkende toespraak (een kwartier) kwam misschien wel van Kenneth Clark, de welbespraakte Conservatieve ‘vader van het huis’ en oud-minister van Financiën. Hij steunde premier May omdat er geen alternatief was, maar veegde de vloer aan met partijgenoten die gouden bergen hadden beloofd en voorspelden dat Groot-Brittannië buiten de EU veel betere handelskansen had op het wereldtoneel.

Clark vertelde over zijn eigen ervaringen. ,,Dus we sluiten even nieuwe handelsakkoorden met Donald Trump en daarna China. Welnu, ik heb het met beide landen geprobeerd. Twintig jaar lang. Dit zijn erg protectionistische landen. Dat was al zo voordat we president Trump kregen in Amerika. Weet u waarom de vrije handelsonderhandelingen met de Amerikanen destijds die rare naam TTIP kregen? Omdat we het geen vrij handelsakkoord mochten noemen van de Amerikanen, omdat hun Congres vijandig stond tegenover dat concept. We bereikten niets, zelfs niet bij Obama.’’

Volgens Clark is Trumps enige belang in een handelsakkoord met Groot-Brittannië ‘dat wij hier meer Amerikaans voedsel kopen’. ,,En daarvoor willen we dus afstand doen van de Europese regels op veilig voedsel en de Europese regels voor dierenwelzijn, nota bene regels die wij hebben bevochten. Maar nu gaan we de regels volgen van het Amerikaanse Congres dat aan de hand loopt van de Amerikaanse voedingslobby.” Al dat gepraat over betere deals met China en Amerika was een illusie, wilde Clarke er vooral mee zeggen.