Kim stuurt partijdinosaurus naar Spelen en 'zus luncht met president Moon'

Wie komt er naar Pyeongchang? Dat was meteen de eerste vraag na het besluit dat Noord-Korea deel zou nemen aan de Olympische Winterspelen in Zuid-Korea. De vraag richtte zich niet zozeer op de sporters en de officials, maar op de politieke delegatie die de opening van de Spelen zou bijwonen. Daaraan kan worden afgelezen hoe serieus Noord-Korea de handreiking naar Zuid-Korea neemt.

Zou het regime het aandurven om de buitenwacht te provoceren met leden van de elite die op de zwarte lijst van de Verenigde Naties staan en een reisverbod hebben? Leiders als Choe Ryong Hae, die wordt beschouwd als de 'luitenant' van de sterke leider, 'Briljante Kameraad' Kim Jong-un? Choe's komst zou een herhaling zijn van zijn bezoek in 2014, toen hij de sluiting bijwoonde van de Asian Games in de Zuid-Koreaanse stad Incheon.

Kim Jong-un heeft voor veilig, voor degelijk gekozen en ook voor een kleine verrassing, door ook zijn jongere zus Kim Yo-jong (30), die directeur Propaganda is van de Koreaanse Arbeiderspartij, af te vaardigen. Maar het is Kim Yong-nam die de 22 leden tellende delegatie leidt die vanaf morgen een driedaags bezoek zal brengen aan Pyeongchang.

Kim is de 'dinosaurus' van de Noord-Koreaanse elite. De 90-jarige is voorzitter van het parlement en daarmee de facto de president van het land. Niet dat hij zo wordt genoemd, want Noord-Korea heeft maar één president, Kim Il-sung, de grondlegger van de communistische staat. Hij duldt ook na zijn overlijden geen concurrentie, hij is 'president voor de eeuwigheid'.

Kim Yong-nam is een pure overlever. Onder de familiedictatuur van achtereenvolgens Kim Il-sung, Kim Jong-il en Kim Jong-un heeft hij als een van de weinige leden van de elite alle zuiveringen doorstaan. De parlementsvoorzitter staat ook te boek als de ultieme representant van de Noord-Koreaanse bureaucratie en zijn jaknikkers. In het boek De twee Korea's (1997) van Don Oberdorfer zegt de gevluchte Noord-Koreaanse diplomaat Koh Yong-hwan over Kim Yong-nam: ,,Als Kim Il-sung naar een muur wees en zei dat daar een deur was, zou Kim Yong-nam dat geloven. Hij zou proberen die te openen.'' Hij beheerst de kunst om zich weg te cijferen, ook voor de werkelijkheid.

Kim Yong-nam, die in Moskou studeerde, diende Kim Il-sung als viceminister van Buitenlandse Zaken. Hij vergezelde hem tijdens diens reizen naar de Sovjet-Unie, China en Roemenië. Daarna werd hij Kim Jong-ils mentor, minister van Buitenlandse Zaken en premier. Sinds 1998 is hij voorzitter van het parlement en maakt hij ook onder Kim Jong-un deel uit van het 'Opperste Commando' in Pyongyang.

Dat Kim Yong-nam de meest bereisde Noord-Koreaan is, heeft hij ook te danken aan een uitzonderlijke positie in het buitenland. Hij staat als enige van het hoogste echelon niet op de zwarte lijst. Voor hem geldt geen reisverbod. Vorig jaar augustus woonde hij nog in Iran de beëdiging bij van president Rouhani. In eigen land is hij ook het gezicht naar buiten. Hij ontvangt delegaties, neemt de geloofsbrieven aan van ambassadeurs van de weinige landen met wie het geïsoleerde Noord-Korea nog wel officiële betrekkingen onderhoudt. Ook daarna is hij hun contactpersoon. De ambassadeur van Rusland in Pyong-yang zei onlangs nog in een interview dat hij Kim Jong-un nooit had ontmoet.

Met Kim Yong-nam aan het hoofd van de Noord-Koreaanse delegatie mag er in de relatie tussen de Korea's geen doorbraak worden verwacht. Mogelijk heeft hij een boodschap van de 'Briljante Kameraad' op zak. Onduidelijk is ook of hij de komende dagen de Zuid-Koreaanse president Moon Jae-in zal ontmoeten.