Het eeuwige mysterie van Maddie

Ieder jaar op haar verjaardag en met kerst kopen Gerry en Kate McCann uit Rothley cadeautjes voor hun dochter Madeleine. Ze proberen 'zo normaal mogelijk' door te gaan, maar bij elke familieaangelegenheid voelen ze haar afwezigheid. Kate: ,,Ouder zijn van een ontvoerd kind is de pijnlijkste en lastigste ervaring die er is. Mijn gedachten over de angst, verwarring en het verlies van liefde en veiligheid die mijn dierbare dochter heeft moeten doorstaan, zijn ondraaglijk - verlammend.''

Maddie werd op 12 mei 2003 geboren. Twee jaar later volgt de tweeling Sean en Amelie. Het gezin woont kort in Amstelveen, omdat Gerry als cardioloog in het VUmc werkt. Maddie gaat naar een internationale crèche. 'Gerry was een zeer aardige en hardwerkende collega. Hij en Kate zijn zeer zorgzame en liefdevolle ouders', zegt cardioloog Aernout Beek in 2007 in het personeelsblad van het ziekenhuis. 'Vreselijk dat hen dit drama is overkomen. Wat opvalt, is de vastberadenheid. Ze geven niet op en zijn vastbesloten hun kind terug te vinden en er in ieder geval zo veel mogelijk aandacht voor te vragen.'

Die bewuste avond in Portugal leggen ze Maddie en de tweeling in bed in appartement 5A van de Ocean Club. Ze gaan met vrienden dineren in een tapasbar verderop. Als Gerry de kamer om 21.00 uur controleert, is Maddie er nog. Als Kate een uurtje later gaat kijken, is ze weg. 'Gerry zocht als een gek onder wagens, terwijl Kate ijsbeerde', zegt de toenmalige nanny in The Mirror. 'Ze hebben Maddie, schreeuwde ze. We werden gevraagd om in alle vuilnisbakken te kijken, voor het geval haar lichaam daarin gedumpt zou zijn.'

De ouders blijven hopen op een hereniging. ,,Geen ouder geeft zijn kind op, tenzij ze zeker weten dat hun kind dood is. Wij hebben dat bewijs gewoon niet. Maar elke dag is een dag zonder Maddie.''

Het onderzoek - dat Operation Grange heet - heeft al 13 miljoen euro gekost. Onlangs kregen Scotland Yard en de London Metropolitan Police 100.000 euro om tot september door te speuren. Er zijn nog steeds belangrijke aanknopingspunten om te onderzoeken, maar het aantal fulltime detectives op de zaak is teruggebracht van 29 naar 4.

Er is kritiek op de Portugese politie. Die zou pas laat hebben gereageerd en onzorgvuldig zijn omgegaan met tips en verklaringen.

Eerst is Robert Murat, een 34-jarige Britse vastgoedconsultant, als verdachte in beeld. Daarna wordt gezocht naar een man die rond haar verdwijning werd gezien met een 'slapend' meisje op de arm. De ouders zijn even verdacht, omdat in hun appartement en huurauto bloed- en dna-sporen zijn aangetroffen. Maar niemand wordt aangeklaagd. 

De zoektocht richt zich op plekken waar haar lichaam gedumpt kan zijn. Putten, grotten en de woeste kustlijn. De laatste grote zoekactie is in 2014, op een braakliggend terrein.

De onderzoekers hebben last van oplichters. Een werkloze Nederlander stuurt vanuit Eindhoven mails naar de ouders waarin hij 2 miljoen euro eist in ruil voor informatie. Een zieke grap. In 2013 levert een uitzending van Opsporing Verzocht ruim 400 tips op.

Britse beroemdheden en zakenmensen, onder wie Virgin-baas Richard Branson en Harry Potter-schrijfster J.K. Rowling, loven bij elkaar 3,8 miljoen euro aan tipgeld uit. Maar na 1.338 getuigenverklaringen, 1.027 verzamelde bewijzen, 560 onderzoekslijnen en 60 verdachten, ontbreekt ieder spoor, blijft de gouden tip uit en zit er geen verdachte vast.

Voor privédetective Nico van den Dries van bureau Strongwood is het zo klaar als een klontje. De ouders zijn schuldig, concludeert hij na eigen onderzoek in Praia da Luz in 2007. Hij observeert de McCanns, onderzoekt mogelijke dumpplekken, analyseert de tijdlijn en bezoekt het appartement als Britse speurhonden aanslaan op een lijkgeur en bloedsporen.

Het ene kamp gelooft in de onschuld van de ouders. Maddie zou nog leven en slachtoffer zijn van kinderhandelaren of pedofielen. Het andere kamp denkt dat de ouders achter haar verdwijning zitten. Dat beweert ook de voormalige Portugese onderzoeksleider Goncalo Amaral in zijn boek. ,,Onze bevindingen stroken met wat in zijn boek staat'', zegt Van den Dries. ,,Maar bewijs is het grootste probleem. Zonder lijk heb je geen zaak.''

Dit is zijn theorie: de ouders willen ongestoord genieten van hun etentje, maar Maddie is lastig en kan de slaap niet vatten. In een woedeaanval doodt Kate haar per ongeluk. ,,Maddie kon ook het bloed onder je nagels vandaan halen. Op zo'n moment moet er iets gebeurd zijn waardoor ze bijvoorbeeld tegen de muur is geknald.''

Nog steeds doen de wildste theorieën de ronde. Een rancuneuze oud-medewerker zou schuldig zijn. Een ex-piloot zag haar op een paardenkoets met een zigeunerkoppel. Ze zou zijn aangereden door een dronken automobilist. Amaral gaat nu nog een stap verder. Maddie is mogelijk gecremeerd, nadat ze in het plaatselijke kerkje in de kist van een ander is gelegd.

Maar er is geen bewijs dat ze leeft, noch dat ze dood is. Van den Dries: ,,De enige kans op een doorbraak is als iemand zijn mond opendoet. Het lichaam vind je nooit meer.''

Praia da Luz probeert het stigma kwijt te raken. Veel inwoners hebben geen vertrouwen in de McCanns. ,,In het begin vroeg iedereen of het hier wel veilig was'', vertelt Frans Fasen, eigenaar van een appartementencomplex. ,,Maar ik woon hier al jaren met twee kinderen en heb me nooit onveilig gevoeld.''

Praia da Luz verdient die negatieve publiciteit niet, vinden inwoners. ,,Iedereen is dit verhaal moe. Het beeld van deze mooie plaats is door de affaire verstoord'', zegt de Brit Ron Clark. Volgens locoburgemeester Nuno Luz heeft de hotelsector er enkele jaren onder geleden. Gezinnen met jonge kinderen bleven weg. Van de 400 medewerkers van de Ocean Club zijn er nog maar 20 in dienst.

In de straten hangen geen foto's en posters meer van Maddie. Maar op veel verkeersborden staat wel gekalkt: 'Stop het McCann-circus'.

Appartement 5A is door een Britse vrouw opgekocht voor 134.000 euro, meer dan de helft goedkoper dan vergelijkbare appartementen. Ze verhuurt het niet meer, uit angst voor ramptoeristen. Een andere Britse inwoner organiseerde een smakeloze tour langs de belangrijkste Maddie-plekken: het appartement, de tapasbar, de kerk, plaatsen waar gezocht is naar haar lichaam. ,,Praia da Luz zal altijd het dorpje blijven waar dat meisje verdween'', zegt Fasen. ,,Maar naast Maddie verdwijnen zoveel kinderen. Waarom al die aandacht voor deze zaak?''