Google niet bang voor miljardenboete

Het Amerikaanse internetbedrijf Google geeft duidelijk de boodschap af: wij zijn niet bang voor een boete. De gevolgen kunnen stevig zijn voor het Amerikaanse internetbedrijf. Bovenop zijn recordboete van 4,34 miljard euro wegens jarenlang misbruik van zijn dominante marktpositie, riskeert het nu nog een extra boete die ook stevig in de papieren kan lopen: 5 procent van de wereldwijde dagomzet van moederbedrijf Alphabet voor elke dag dat het in overtreding blijft. Die termijn begint te lopen na 90 dagen.

Het bedrijf krijgt de grootste boete ooit in een Europese antitrustzaak voor misbruik van de machtspositie van Android, zijn besturingssysteem voor smartphones. Telefoon- en tabletfabrikanten moesten Google search en Chrome pre-installeren op hun producten, op straffe van uitsluiting van toegang tot de Google app store. Met advertenties via Google search haalt moederbedrijf Alphabet het kapitale bedrag van 95 miljard dollar aan advertentie-inkomsten binnen.

Google, aldus Vestager, zag al in een heel vroeg stadium welke kansen en risico’s de snelle overgang van desktop naar mobiel bood, en besloot daarop keihard in te spelen. ,,Google heeft Android gebruikt als een middel om de dominantie van zijn zoekmachine verder te versterken”, aldus de Deense. ,,Die praktijken hebben concurrenten de kans op eerlijke concurrentie en innovatie ontzegd.” En daarmee dus ook de consumenten benadeeld.

In 2016, zo registreerde haar staf, liep meer dan 95 procent van de zoekopdrachten op Android via Google search, het was een ‘must-have’-app die alle concurrenten het nakijken gaf. Dat is des te belangrijker omdat meer dan de helft van het internetverkeer al via smartphones of tablets loopt, aldus Vestager. ,,Je ziet het om je heen: in de meeting room of aan de dinertafel gaat de hand al snel naar de smartphone.” 

Het bedrijf is blijkbaar hardleers, want ook vorig jaar kreeg Google al een megaboete van 2,42 miljard, toen omdat het de zoekresultaten van zijn eigen dienst Google Shopping voortrok.

Google zelf betwist het misbruik van zijn marktdominantie. ,,Android heeft voor iedereen meer keus gecreëerd, niet minder. Een levendig ecosysteem, snelle innovatie en lagere prijzen zijn de klassieke kenmerken van stevige concurrentie. Wij gaan in beroep”, aldus Google-woordvoerder Al Verney, minder dan 10 minuten nadat Vestager haar persconferentie was begonnen.

Dat staat haaks op de reactie van de consumentenkoepel Beuc, die de stevige aanpak van Vestager van harte toejuicht. ,,Op concurrerende mobiele markten zouden consumenten in staat moeten zijn zelf te kiezen welke zoekmachines en browsers ze gebruiken en welke apps ze op hun tablets en smartphones zetten. Google misbruikt zijn macht om zijn eigen producten te pushen. Dat is een duidelijke beperking van de concurrentie die Europese consumenten schaadt”, aldus directeur-generaal van Beuc Monique Goyens.

Dat de diensten gratis zijn is volgens haar en ook volgens Vestager geen argument en bovendien niet waar. Vestager: ,,De uitdrukking zegt dat je een gegeven paard niet in de bek kijkt, maar dit is niet gegeven want gebruikers betalen met hun gegevens. Met een variatie op Friedman: er is niet zoiets als een free search.”

In antwoord op vragen ontkende ze opnieuw dat ze speciaal de pik op Amerika of Amerikaanse bedrijven heeft. ,,Als Deense houd ik juist van Amerika, het volk, de cultuur. Maar dat belet mij niet op te komen voor eerlijke concurrentie en bescherming van consumentenbelangen.” Om diezelfde reden weigert ze rekening te houden met de politieke context van toch al veel ruis op de trans-Atlantische lijn en later deze maand een bezoek van Commissievoorzitter Juncker aan president Trump. Vestager: ,,Als je rekening houdt met de politieke context is er nooit een goed moment. Daarom doen wij wat we moeten doen, ongeacht de politieke context.”

De hoogte van de boete, zei ze in antwoord op een andere vraag, vloeit automatisch voort uit de richtlijnen die Brussel daarvoor steeds hanteert. ,,We kijken naar de duur van de inbreuk, de ernst ervan en de omzet van het bedrijf, we halen de hendel van de machine over, en ploef: dit komt eruit." 

Het misbruik, aldus Vestager, speelde al sinds 2011, was zeer ernstig en de omzet van Google sterk gegroeid. Dat verklaart de bijna-verdubbeling ten opzichte van de vorige boete.