Chemiebedrijf 3M loost illegaal giftige stof in de Schelde

Sinds 2002 produceert chemiereus 3M geen PFOS meer, een van de toxische stoffen waarvan bewezen is dat ze zich opstapelen in het menselijk lichaam en als “zeer gevaarlijk" worden bestempeld. Sinds dan ging 3M wel verder met het produceren van andere gevaarlijke stoffen. Daarvoor kreeg het een vergunning om het afvalwater te lozen in de Schelde. 

Maar uit een interne nota van het Vlaams Departement Zorg en Gezondheid die de redactie van VTM Nieuws en Het Laatste Nieuws kon inkijken, blijkt nu dat 3M nog een andere giftige stof produceert: FBSA. Het departement bevestigt ook dat het die informatie van 3M kreeg. Maar voor FBSA vroeg 3M nooit een vergunning aan, al loost het wel illegaal afvalwater in de Schelde. Omdat 3M nooit heeft aangegeven de stof te lozen, wordt het door de Vlaamse overheid ook niet gemeten. Het kon dus jarenlang ongestoord giftig afvalwater lozen. 

Het is overigens niet de eerste keer dat 3M illegaal FBSA in een rivier loost. In 2019 moest het bedrijf ook al toegeven dat het op de productiesite in Decatur in de Verenigde Staten illegaal FBSA loosde in de Tennessee-rivier. 3M moest daarop de productie staken en 35 miljoen dollar (30 miljoen euro) betalen aan de plaatselijke autoriteiten. Het lijkt er sterk op dat de site in Zwijndrecht haar rol onder de radar wou houden. 

Luk Lemmens, de verantwoordelijke gedeputeerde bij de provincie Antwerpen, laat weten dat 3M inderdaad geen lozingsvergunning heeft: “Er kan door 3M enkel geloosd worden wat vergund is in de lozingsnormen. FBSA is momenteel niet opgenomen in de lozingsnormen. Het werd ook niet aangevraagd door 3M.”

Ondertussen reageren experten extreem bezorgd op wat er in de fabriek van Zwijndrecht geproduceerd wordt. Volgens kankerexpert Prof. Nic Van Larebeke (UGent en VUB) kan FBSA in verband gebracht worden met luchtweginfecties bij kinderen onder vijf jaar en een daling van hun antilichamen, en cardiovasculaire ziektes bij volwassenen. 

Van Larebeke roept daarom op om de productie van 3M stil te leggen vooraleer nagegaan is in welke mate de producten schadelijk zijn voor de gezondheid. Andere experts willen dan weer een algemene ban van alle PFAS-stoffen in Europa. 

3M is gedurende een hele week dagelijks gecontacteerd voor een reactie, maar weigerde alle commentaar. 

Eerder werd 3M in verband gebracht met het dumpen van het kankerverwekkende PFAS in de Schelde. PFAS is de verzamelnaam van chemische stoffen die worden toegepast in bijvoorbeeld verpakkingen, kleding en cosmetica. 

In het oostelijke deel van de Westerschelde en het Kanaal Gent-Terneuzen werden hoge concentraties PFAS in vissen gevonden. Op termijn kan PFAS het immuunsysteem aantasten, kanker veroorzaken en de voortplanting belemmeren.