Brits Lagerhuis verwerpt vervroegde verkiezingen, morgen herkansing

In het Verenigd Koninkrijk kan een premier niet zomaar verkiezingen uitschrijven, daarvoor heeft hij een tweederdemeerderheid nodig in het Lagerhuis. Dat werd in 2011 vastgelegd in de Fixed Term Parliament Act. Johnson had 434 stemmen nodig en dat haalde hij gisteravond bij lange na niet: 299 parlementariers stemden voor, 70 stemden tegen. 

Grootste oppositiepartij Labour onthield zich van stemming en dus was de  benodigde meerderheid onmogelijk. De Britse regering trok weer aan het kortste eind bij een cruciale stemming. Toch geeft Johnson zijn verkiezingswens niet op, zei hij direct in zijn statement in het parlement: ,,De regering zal vanavond een korte wet indienen voor verkiezingen op 12 december zodat we de brexit kunnen regelen”, zei Johnson in zijn eerste reactie. ,,Het Lagerhuis gijzelt dit land, deze verlamming kan niet voortduren.”

Voor een verkiezingswet is geen tweederdemeerderheid nodig, maar een normale meerderheid van een. Zo hoopt Johnson de verkiezingen vandaag toch door het Lagerhuis te krijgen. Maar, het nadeel voor de regering is dat er op zo’n wet weer amendementen kunnen worden ingediend, waardoor oppositiepartijen de wet naar believen kunnen wijzigen. 

Labour zei gisteren niet in te stemmen met verkiezingen omdat een No Deal-brexit nog steeds niet van tafel is. De partij wil dat een vertrek zonder afspraken ook op de nieuwe brexitdeadline van 31 januari geen optie is. Ook zei leider Jeremy Corbyn dat hij de premier niet vertrouwde, en dat een verkiezingsdatum in de wet moet worden opgenomen. 12 december zou hij te laat vinden, omdat veel studenten -die graag op Labour stemmen- dan al met kerstvakantie zijn. Pas als deze obstakels uit de wet zijn geruimd zal hij zich achter een nieuwe stembusgang scharen. 

_{Lees verder onder de foto}

 Maar de slechte positie in de peilingen speelt ook absoluut mee in zijn terughoudendheid: ondanks de al drie jaar durende brexitcrisis staat de Conservatieve Partij mijlenver voor: zo’n 37 procent van de kiezers zegt voor hen te gaan stemmen, terwijl Labour rond de 22 procent blijft steken.

Ook zonder Labour kan Johnson vandaag aan de gewenste meerderheid komen. Als de SNP en de Liberal Democrats hem steunen, dan is een overwinning dichtbij. Maar, die hebben hun eigen belangen. Zij willen een stembusgang op 9 december, een paar dagen eerder dan Johnson voorstelt. Door de verkiezingen iets naar voren te halen, heeft Johnson geen tijd meer om de brexitwetgeving snel door het parlement te loodsen en vervolgens als brexit-held de verkiezingen in te gaan. 

De leider van de SNP in Westminster, Ian Blackford, eist nu keiharde garanties van de premier dat hij de brexitwetgeving niet meer terugbrengt in het parlement voor de verkiezingen. Het parlement moet uiterlijk 25 werkdagen voor de verkiezingsdatum worden ontbonden. De tussenliggende vijf weken worden gebruikt om campagne te voeren.

De EU besloot maandagochtend niet te wachten op wat het diep verdeelde Britse parlement besloot over verkiezingen, en maakte bekend de brexit uit te stellen tot 31 januari. Als het Britse Lagerhuis ergens de komende maanden toch nog instemt met de brexitwetgeving, dan kunnen de Britten ook eerder uit de EU stappen. 

Het uitstel betekent dat de brexit op 31 oktober definitief niet doorgaat. Een grote nederlaag voor Johnson, die altijd bij hoog en laag beloofde dat de Britten op die dag afscheid zouden nemen van de EU. In plaats daarvan moest hij - gedwongen door het Lagerhuis - vorige week om respijt vragen. Ook de EU had weinig zin in nog een uitstel: vooral Frankrijk heeft schoon genoeg van de slepende brexit-kwestie en stribbelde de afgelopen dagen flink tegen. 

Toch bleken de 27 overgebleven EU-landen ook dit keer weer opmerkelijk eensgezind: Frankrijk werd overgehaald en de brexit werd voor de derde keer opgeschort. Het alternatief, een No Deal-brexit zonder afspraken, wordt in Brussel nog steeds als absoluut rampscenario gezien: daar willen ze niet de schuld van krijgen. Wel zijn er enkele voorwaarden gesteld: zo zal er niet meer opnieuw worden onderhandeld over het brexit-akkoord dat er nu ligt. De EU wil zich niet weer drie maanden laten meeslepen door de interne strijd in het Verenigd Koninkrijk.