Amerikaanse oud-minister Madeleine Albright (84) overleden

De Joodse Albright werd in 1937 in Praag (Tsjecho-Slowakije) geboren als Marie Jana Korbelová. Ze was pas 2 jaar toen ze haar geboorteland ontvluchtte voor de nazi's. Het gezin ging naar Londen. Na de oorlog keerde de familie aanvankelijk terug. Ze ging naar school in Zwitserland en nam de naam Madeleine aan. Op 11-jarige leeftijd emigreerde Albright met haar familie naar de Verenigde Staten.

Haar eigen ervaring als oorlogsvluchteling maakte Albright strijdvaardig in haar werk als diplomate, toen ze in 1993 werd benoemd tot ambassadeur van de VS bij de Verenigde Naties. Ze was gevoelig voor het onrecht dat ze zag in die roerige jaren 90, toen de wereld getuige was van genocides in Rwanda en Bosnië-Herzegovina.

_{Tekst gaat verder onder de tweet}

Waar de Amerikaanse regering onder leiding van president Bill Clinton aarzelde om zich te mengen in deze buitenlandse crises, uit angst voor een tweede Vietnam, schroomde Albright niet om te pleiten voor een sneller en harder optreden tegen de Serviërs. Ze steunde de oprichting van een VN-tribunaal voor oorlogsmisdaden.

Dat Joegoslavië-tribunaal kwam er, in Den Haag. En Albright bezwoer dat ze degenen die verantwoordelijk waren voor de oorlogsmisdaden in Bosnië - inclusief de Servische president Slobodan Milosevic en de Bosnisch-Servische leider Radovan Karadzic - voor het tribunaal zou slepen.

Albright was inmiddels in de tweede termijn van Clinton (1997) benoemd tot minister van Buitenlandse Zaken. Ze was de eerste vrouw op die post in de Verenigde Staten. 

Als minister reisde ze door voormalig Joegoslavië om Karadzic en Milosevic met harde woorden te waarschuwen zich te houden aan het vredesakkoord. Milosevic overhandigde ze persoonlijk bewijzen van het tribunaal tegen verdachte generaals. ,,Hij heeft geen excuus meer’’, zei ze.

Als minister riep ze op tot het gebruik van geweld toen het conflict in Kosovo afstevende op etnische zuivering van Albanezen door Serviërs. De Amerikanen hadden de les van Bosnië geleerd en reageerden nu wel snel en adequaat.

Het tekende de taaie Albright, die de confrontatie niet uit de weg ging. Toen Cubaanse straaljagers in 1996 twee Amerikaanse burgervliegtuigjes neerschoten, reageerde ze met de historische woorden: ,,Eerlijk gezegd, dit zijn geen ballen, dit is lafheid.’’

Albright gebruikte haar kleding en sieraden voor politieke statements. Een favoriet was een slangenbroche, een verwijzing naar de Iraakse leider Saddam Hoessein die haar een ‘ongeëvenaarde slang’ noemde. In 2003 schreef ze in haar boek Madame Secretary over haar kenmerkende sieraden, die ze gebruikte als diplomatiek hulpmiddel. Droeg ze een ballon of bloem, dan voelde ze zich optimistisch, terwijl een krab of schildpad frustratie aangaf.

In 2000 reisde ze naar Noord-Korea om leider Kim Jong-il te ontmoeten, in een poging het land af te houden van een nucleair wapenprogramma. De reis naar Pyongyang leverde niet het gewenste resultaat op, maar ze is wel de hoogste Amerikaanse vertegenwoordiger ooit die in Noord-Korea is geweest.

In 2001 kwam er een eind aan haar ministerschap toen George W. Bush president werd. Albright groeide daarna uit tot een icoon van de feministische beweging. Ze inspireerde jonge vrouwen in de strijd om gelijke kansen en respect op de arbeidsmarkt. ,,Er is een speciale plek in de hel voor vrouwen die elkaar niet helpen”, zei Albright.

Later beschreef ze de Rwandese genocide van 1994 en het niet bereiken van een vredesakkoord in het Midden-Oosten als zaken waar ze het meeste spijt van had. ,,Madeleines moed en taaiheid hebben geholpen vrede op de Balkan te brengen en de weg vrijgemaakt voor vooruitgang in enkele van de meest onstabiele uithoeken van de wereld”, zei president Barack Obama toen hij haar in 2012 de Presidential Medal of Freedom toekende, de hoogste burgerlijke onderscheiding van het land.