Bij dit Bredase bedrijf dobbert de paksoi op het water: ‘Duurzame manier om te telen’

De agrarische sector is continu in beweging. Van veranderende wet- en regelgeving tot verschuivingen in de markt als gevolg van veranderend consumentengedrag. Nieuwe groenten vinden hun weg naar de supermarkt en vergeten groenten worden herontdekt. Ook de techniek staat nooit stil. Elke nieuwe generatie ondernemers maakt zijn eigen keuzes op weg naar de toekomst. 

In het buitengebied van Breda, in de driehoek tussen Etten-Leur, Prinsenbeek en Princehage, ligt Tuinderij Luijkx. Spinazie, paksoi, knolselderij, Shanghai paksoi en savooiekool vormen hier de kerngewassen. Prei, erwten en bonen zorgen voor de benodigde vruchtwisseling. In totaal meet het areaal dat de familie Luijkx in gebruik heeft 25 hectare, waarvan 18 hectare eigen grond. 

Johan (57), Esther (52) en hun zoon Joost (23) werken hier met z'n drieën op het land dat al generaties in de familie is. Joost pikte tijdens zijn derdejaars stage van de HAS kennis op over een nieuwe teeltvorm waarbij groenten drijvend op het water geteeld worden. Hij ziet kansen en ook zijn ouders zijn bereid om in deze nieuwe ontwikkeling mee te gaan. 

In een tunnel naast de groenteloods staat een proefopstelling waar Joost experimenteert met paksoi en Shanghai paksoi. ,,Daarvan is de smaak iets zoeter, en die is ook iets steviger”, zegt hij over de nog relatief onbekende Shanghai paksoi.

_{(Tekst gaat verder onder de foto)}

Voor de mini paksoi moet dat nog komen. Zo nieuw is het product. ,,Ze doen het in elk geval heel goed ter decoratie. Maar verder weet ik eerlijk gezegd ook nog niet zo heel goed wat ze er mee doen.” Luijkx is inmiddels drie jaar bezig met het verkrijgen van de benodigde vergunningen voor de drijvende teelt. ,,En dan willen we het ook meteen groot aanpakken”, zegt hij.

Paradoxaal genoeg gebruikt Luijkx bij de drijvende teelt minder water dan dat hij doet bij vollegrond teelt. Dit vanwege het simpele feit dat hij niet hoeft te beregenen, waarbij een groot deel van het water simpelweg langs de plantjes de grond in verdwijnt. Daarnaast levert de waterteelt een heel schoon product op waarbij er geen onkruid tussen het gewas opkomt. 

Dat scheelt enorm in de benodigde bestrijdingsmiddelen. ,,Deze vorm van telen is een stuk duurzamer. Ook omdat we van plan zijn dit direct grenzend aan de loods te plaatsen en alles met elektrische heftrucks willen gaan verwerken.” En dan is het ook nog eens zo dat er minder grond nodig is. ,,Op 2500 vierkante meter kan ik straks hetzelfde produceren als dat we nu doen op een halve tot een derde hectare.”

_{(Tekst gaat verder onder het kader)}

Voorlopig is het alleen de paksoi die mag gaan dobberen. De spinazie staat, in elk geval de komende tijd, nog gewoon met de voetjes in de grond. ,,We hebben het getest”, zegt Luijkx. ,,Maar we liepen tegen een paar problemen aan. Er kwamen te weinig kilo’s van de planten af.” 

,,En bovendien ging het ook maar twee rondes goed. De spinazieplant geeft een bepaald stofje af waardoor deze latere planten vergiftigd. In de volle grond pas je daarom teeltwissel toe. Bij teelt op water zou dit betekenen dat je na de derde of vierde ronde het hele bassin leeg moet pompen. Dat kost teveel water en dat maakt alles tezamen dat het niet interessant is.” 

Ook met andere gewassen heeft de jonge ondernemer geëxperimenteerd. Radijzen groeien in principe prima op water. Maar het probleem is dat je ze niet door de gaatjes van het drijvende vlot krijgt. ,,Ze komen muurvast te zitten.” Prei zou ook te water gelaten kunnen worden, maar is volgens Luijkx eveneens niet interessant. ,,Je krijgt het niet terugverdiend.” 

Luijkx is lid van de ZLTO en spreekt regelmatig collega-ondernemers. Hij heeft een brede visie op het agrarische vak en oog voor de ontwikkelingen die in de sector spelen. ,,Iedereen is constant op zoek naar nieuwe mogelijkheden. En volgens mij wil iedereen daarbij verduurzamen. Maar het moet allemaal wél betaald worden.”

Gevraagd naar zijn lievelingsgewas, twijfelt Luijkx even. Hij krijgt hulp van zijn moeder die in de keuken bezig is en het gesprek overhoord. ,,Shanghai paksoi”, oppert ze. ,,Dat is echt jouw ding.” Luijkx knikt. ,,Ja, dat klopt denk ik wel. Daar willen we inderdaad de toekomst mee in.” Een vaste plek in een van de grote supermarktketens zou daarbij een welkome eerste stap zijn. ,,Toen ik op de basisschol zat, moest ik iedereen nog uitleggen wat gewone paksoi is. Tegenwoordig is dat al niet meer nodig en je ziet dat de markt nog steeds groeiende is.”