Honderden mensen toonden in Vught hun respect naar de overledenen © Peter De Bruijn

Terreurafdeling PI Vught schreeuwde ‘Allahu Akbar’ tijdens dodenherdenking, aanstichter in isoleercel

VUGHT - De dodenherdenking bij de fusilladeplaats in Vught blijkt te zijn verstoord door terreurverdachten van de gevangenis in Vught. Dat meldt een betrouwbare bron aan deze krant. Een woordvoerder van Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI) wil dat niet bevestigen, maar zegt wel dat de afdeling aan het uiteinde van het complex verantwoordelijk is voor de verstoring. De aanstichter van de verstoring is in de isoleercel gezet.

Sebastiaan Quekel 05-05-19, 10:17 Laatste update: 12:25

Precies op het moment van de twee minuten stilte, hoorden honderden aanwezigen van de herdenking een hard geschreeuw vanuit de penitentiaire inrichting in Vught komen. Het ging om de bekende Arabische leus ‘Allahu Akbar’. De PI ligt op ongeveer honderd meter van de fusilladeplaats van het voormalige concentratiekamp.

Volgens Robert Meijer, woordvoerder van DJI, was één gevangene hoofdverantwoordelijk voor de actie. ,,Hij begon op een gegeven moment met schreeuwen, waarop andere gedetineerden mee begonnen te doen.”

In de isoleercel

Om hoeveel gevangenen het in totaal gaat, is niet duidelijk, maar volgens Meijer zijn het er niet meer dan tien. De aanstichter is meteen na het herhaaldelijk schreeuwen van de leus in de isoleercel gezet. De andere gevangenen worden zondag stevig aan de tand gevoeld door de directie.

Ze moeten rekening houden met ‘serieuze sancties’, verzekert Meijer. De gezamenlijke actie kwam voor de PI als een volslagen verrassing. ,,We hebben geen signalen opgevangen dat ze dit aan het bekokstoven waren. We gaan nu kijken welke maatregelen we kunnen nemen. Dit mag niet nog een keer gebeuren, dit was echt ontzettend respectloos.”

‘Te triest voor woorden’

Tweede Kamerlid Madeleine van Toorenburg meldde eerder vanochtend al aan deze krant dat het om een gecoördineerde actie van ‘minimaal tientallen gevangenen’ ging. ,,Ze schreeuwden vanuit hun cel door de roosters met als enige doel de herdenking te verzieken. Te triest voor woorden”, meldde de CDA’er.

,,Deze actie was gewoon ziek. Er waren hier mensen die de oorlog hebben meegemaakt. Die dierbaren hebben verloren. En dan doe je zoiets, op zo’n moment. Twee hele minuten lang. Ik heb er echt geen woorden voor”, briest Van Toorenburg.

Gecoördineerd

Van Toorenburg, die vroeger locatiemanager van jeugdinrichting De Leij in Vught was, heeft schriftelijke vragen ingediend bij de minister en heeft zelf haar eigen bronnen geraadpleegd. Volgens haar was er op het terrein van de gevangenis geen dodenherdenking gaande. ,,De verstoorders hadden het dus echt op de herdenking op de fusilladeplaats voorzien. Het was vooraf met elkaar afgesproken, een gecoördineerde actie dus.”

Het geschreeuw was even over achten tijdens de twee minuten stilte voor de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog en andere oorlogen tussen het gekwetter van de vogels bij het monument bij de fusilladeplaats te horen.

Hoge sancties

,,Iedereen hier keek elkaar verbaasd aan, maar uit respect voor de slachtoffers hield iedereen zijn mond en werden de kreten genegeerd”, aldus Van Toorenburg, die zelf ook bij de herdenking aanwezig was. ,,Pas na de stilte begon men het met elkaar over te hebben dat dit echt ongehoord was.”

Burgemeester Roderick van de Mortel vermoedt eveneens dat het om een doelbewuste actie ging. ,,Als het vanuit de gevangenis kwam, ga ik er zeker met de directeur van de PI over in gesprek”, zei hij tegen deze krant. Van Toorenburg hoopt dat de minister de hoofdverantwoordelijke van de actie hard gaat aanpakken. ,,Hier moeten hoge straffen op staan, zware sancties. Dit is niet alleen respectloos, maar ook ronduit gevaarlijk gedrag.”

De terreurafdeling van PI Vught

Op de terrorisme-afdeling (TA) van de PI Vught zit een bonte verzameling aan verdachten en gestraften: meerdere teruggekeerde Syriëgangers, maar ook leden van de ‘Arnhem-groep’ die worden verdachten van het voorbereiden van een aanslag in Nederland. Ook Mohammed B. , de moordenaar van Theo van Gogh, verblijft in het gevangeniscomplex in Vught, hij zit er een levenslange celstraf uit.

Vught is een van de twee gevangenissen in Nederland, met een speciale afdeling voor terrorisme-verdachten. De andere is in De Schie in Rotterdam. Het aantal gevangen dat er zit is de afgelopen jaren snel gestegen, het zijn er inmiddels enkele tientallen. De Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI) wil doorgaans niet zeggen hoeveel terrorismeverdachten er precies op de verschillende afdelingen zitten.

De overheid heeft de aparte afdelingen opgezet om dat ze de verdachten, die vaak radicaal zijn in hun gedachten, niet tussen de ‘gewone’ gevangenen wil hebben. Een aparte afdeling moet voorkomen dat de terrorismeverdachten gaan ronselen in de gevangenis. Ex-gedetineerden van de TA stellen dat sommige van de gevangenen volharden in hun radicale denkbeelden: dat zorgt voor het risico dat de TA juist een broeinest voor radicalen blijft.

Hoe reageerden de aanwezigen?

,,Respectloos en afgesproken werk”, aldus één van de ongeveer 1200 belangstellenden die ooit in de gevangenis werkte. “Het leek alsof de gedetineerden een signaal hebben gekregen op welk moment ze kabaal moesten maken. Ik ben boos. Het is kwalijk en zeker niet respectvol. Hoe het volgend jaar moet met de dodenherdenking op de Fusilladeplaats? Je kunt de gevangenen slechts de mond snoeren door ze plakband over hun mond te plakken.”

,,Ik dacht dat het kwajongens waren die de ceremonie wilden verstoren”, aldus Marieta uit Vught. “Ik kom al jaren bij deze dodenherdenking, maar dit geluid heb ik nog nooit gehoord. Het is hier tijdens die twee minuten altijd muisstil. Ik had in de gaten dat veel mensen zich aan het geluid ergerden.”

Vriendin José luisterde mee. ,,Dat hadden de medewerkers van de gevangenis toch moeten voorkomen”, meent ze. ,,Ze hadden moeten ingrijpen. Dit is een moment waarbij we juist willen laten zien, dat we allemaal één zijn met elkaar.”