Foute straatnamen, altijd lastig

O, wat zijn ze in Breda trots op generaal David Hendrik Chassé. Zelfs het theater is naar deze negentiende eeuwse houwdegen vernoemd. Hij vocht bij Waterloo en was bij zijn manschappen zo geliefd, dat ze hem ‘Papa Chassé’ noemden. 

Maar alle roem is betrekkelijk. In België vinden ze Chassé vooral een massamoordenaar. Tijdens de Belgische opstand schoot de generaal namelijk een deel van Antwerpen aan puin. Er vielen honderden doden. Weinig Hollanders werden nog meer gehaat, dan de in Breda geëerde generaal. Maar in die stad kent ‘Papa Chassé’ een theater, een parkeergarage, een singel en een ‘veld’ die zijn naam dragen. En op zijn graf in het Ginneken staat een mooi monument.

Hetzelfde geldt voor Jan Smuts in diezelfde Afrikaanderbuurt. Een veelzijdig en intelligent man, maar ook een voorstander van segregatie en blanke suprematie. Er zijn wel voor minder straatnamen gewijzigd.

In Tilburg is ook nog steeds de Van Heutszstraat in gebruik. Die is vernoemd naar de generaal die jarenlang geroemd werd vanwege zijn ‘onderwerping van Atjeh’. Dat daarbij duizenden mensen zijn ingekomen is jarenlang voor lief genomen.

Net zoals het ook vrij vanzelfsprekend is geweest dat een bekende generaal als Pieter Paulus van Ham betrokken is geweest bij het keihard uitvoeren van koloniale strafexpedities. In Breda wordt deze militair die in het voormalige Nederlands-Indië veel leed heeft aangericht herdacht met een singel, een hotel en een borstbeeld op de hoek van de Ginnekenstraat en het Van Coothplein.

Nu wordt Sinterklaas ook al bedreigd. Burgemeester Paul Depla van Breda voelt eigenlijk steeds minder de behoefte om een debat aan te gaan over zaken als ‘foute straatnamen’ . ..Mijn animo wordt steeds kleiner, naarmate mensen zich steeds meer in hun eigen gelijk wentelen.’’

Net als in de meeste Nederlandse gemeenten zijn er ook in Breda genoeg straten te vinden die vernoemd zijn naar iemand die achteraf misschien toch niet zo fris is. ,,Bijna elke straatnaam kun je op verschillende manieren interpreteren. We hebben nu ook een Nelson Mandelaplein, maar tot in de jaren tachtig stond die man bij heel wat mensen te boek als terrorist die de gewapende strijd niet schuwde’’, zegt de burgemeester.

De roep om straatnamen aan te passen is overigens alles behalve massaal in een stad als Breda. Bij Radar, het bureau voor gelijke behandeling en tegen discriminatie, komen ‘nauwelijks’ klachten binnen over de foute straatnamen. Volgens directeur Cyriel Triesscheijn heeft het weinig zin om straatnamen te wijzigen: ,,Het is veel interessanter om uit te leggen wie iemand is en wat hij heeft gedaan. Dan krijgt zo’n straatnaam context.’’

Zo denkt de Roosendaalse wethouder Toine Theunis er ook over. In zijn stad staat de straatnamendiscussie niet bovenaan de agenda: ,,Het is simpelweg geen issue.’’ Maar als het moet gaat hij het debat niet uit de weg. ,,Je moet de verhalen achter die straatnamen juist blijven vertellen. En dan niet alleen over de glorie, maar ook over de ellende. Dat kan niet wanneer je straatnamen verwijdert en beelden weghaalt.’’