Extreme vorm van wraakporno treft vooral islamitische meiden

Exposen heet het fenomeen. Het lijkt een soort extreme variant van wraakporno en gaat verder dan het rondsturen van iemands naaktfoto’s en seksfilmpjes. Op Telegram, een telefoonapp vergelijkbaar met Whatsapp, worden met name Marokkaanse en Turkse meiden massaal ‘ontmaskerd’. Behalve foto’s en filmpjes worden ook hun telefoonnummer, adres en al hun social media-accounts gedeeld. Het doel lijkt om hun leven kapot te maken.

Exposen gebeurt overal op internet: van Facebook tot Instagram. Maar vooral op Telegram neemt het fenomeen de laatste weken steeds grotere vormen aan. Er bestaan speciale groepen, met vaak duizenden leden, die puur zijn gericht op het exposen van vrouwen die zich in hun ogen oneervol gedragen: ze hebben met veel mannen seks gehad of hebben van zichzelf pikante foto’s gemaakt. Stuk voor stuk geruchten waar niemand van weet of ze kloppen, maar die wel worden aangegrepen om de meiden te veroordelen en vernederen.

Danielle van Went van het Expertisecentrum Mensenhandel en Jeugdprostitutie in Eindhoven, die vijf slachtoffers uit de regio begeleidt, schrikt vooral van de mate waarin het nu gebeurt: „Jongeren lijken het bijna normaal te vinden en het kent nauwelijks nog grenzen. Ik bedoel, er worden speciale groepen aangemaakt die erop zijn gericht om meiden te beschadigen. De gevolgen voor de slachtoffers zijn daardoor veel groter en nauwelijks nog te overzien.”

Exposen is nog een relatief nieuw begrip, cijfers hoe vaak dit voorkomt ontbreken. Bij de website helpwanted.nl kwamen in 2016 bijna zés keer zoveel meldingen binnen over verspreide naaktfoto’s, iets wat strafbaar is, als in 2010 (van 327 naar 1869). Jongeren met een migrantenachtergrond zijn, net als bijvoorbeeld jongeren uit streng christelijke gezinnen, daarbij extra kwetsbaar. „Binnen die cultuur wordt het onderwerp bij de opvoeding nauwelijks besproken”, zegt Solange Jacobsen van Bureau Jeugd en Media: „En als er dan een naaktfoto uitlekt, is het oordeel harder. Ze hebben de familie te schande gemaakt.”

Het maakt de drempel om naar hun ouders te stappen nog hoger. „Daardoor lopen ze ook een groter risico om slachtoffer te worden van afpersing”, zegt Arda Gerkens van het Expertisecentrum Online Kindermisbruik. „Er wordt gedreigd de naaktfoto’s te verspreiden als jongens niet betalen of meisjes geen nieuwe naaktfoto’s sturen.”