Advocaten waarschuwen voor dreiging beroepsverbod

Criminologe Shanna Mehlbaum onderzoekt voor de Nationale Politie drie ‘notoire winkelstraten’ in Nederlands waar ondermijnende criminaliteit de kop opsteekt. Ze ontdekte criminele vrijplaatsen waar de overheid vaak niet optreedt en +bange bewoners liever zwijgen. De wetenschapster ziet vergunningplicht als een preventief wapen tegen witwaswinkels maar waarschuwt: ,,Criminelen zijn flexibel. Als hun proces wordt verstoord, zoeken ze alternatieven. Ze moeten immers witwassen.’’

Jan Brouwer, hoogleraar Recht en Samenleving aan de Universiteit van Groningen die het vergunningstelsel voor kwetsbare branches in Rotterdam bedacht, vreest dat meer nodig is . ,,Zo’n vergunningstelsel zet hooguit de rem op dit soort praktijken.’’ 

Hij vindt dat het eigenlijk de taak is van justitie om het probleem aan te pakken. ,,Maar omdat het Openbaar Ministerie te weinig opsporingsbeambten heeft, kunnen witwaswinkeltjes ongestoord hun gang gaan.''

Brouwer ziet een trend: steeds meer burgemeesters die met bestuurlijke maatregelen het strafrechtelijke gat vullen dat het Openbaar Ministerie laat vallen. ,,Noodgedwongen, maar soms ook omdat burgemeesters denken zich zo te kunnen profileren.’’ De hoogleraar ziet die ontwikkeling met lede ogen aan. ,,Want voor deze aanpak is wel juridische kennis vereist. En die zie ik eerlijk gezegd niet bij iedere burgemeester.’’

Ook advocaten, onder wie Henk van Asselt uit Roosendaal, plaatsen kanttekeningen bij de vergunningplicht en dan met name de Bibob-controle. Die is bedoeld om criminelen te weren, maar kan ook onschuldigen treffen, klinkt de waarschuwing: ,,Ze kunnen op basis van vage aanwijzingen je vergunning al weigeren. Je zult als goedwillende ondernemer maar een criminele oom hebben, dan ben je al de klos. Als je uit een fout nest komt, kan de overheid je feitelijk een beroepsverbod opleggen.''

Daarbij noemt de deskundige de rechtsbescherming in de bestuurlijke procedures onvoldoende: ,,In het strafrecht kan ik een solide verdediging voeren. Maar bij de Bibob gaat het er schimmig aan toe. Als advocaat krijg ik niet eens een kopie van het dossier van mijn cliënt. Dat mag ik alleen komen inlezen in het gemeentehuis. De overheid heeft alle macht.''