Zorgboerderij in Wedde waar ‘cliënt met hoofd in wc werd geduwd’ maakt bezwaar tegen sluiting

De Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) greep kort geleden hard in bij Aurora Borealis in het Groningse Wedde. Uiterlijk 9 februari moet de laatste van de tien bewoners aan een andere zorginstelling zijn overgedragen als gevolg van een onderzoeksrapport vol dramatische conclusies.

De rode draad daarin: bij de zorgboerderij werden soms bizarre straffen gebruikt om de bewoners te leren wat wel en niet mocht: medewerkers die pindakaas smeren op het hoofd van een bewoner die dan op de grond moet liggen om door de hond te worden afgelikt, bewoners aan hun haren achterover trekken, bewoners die in de tuin moeten liggen onder een druppelende tuinslang, een bewoner die met zijn hoofd in de wc wordt geduwd, een bewoner die een hele sinaasappel in zijn mond geduwd kreeg, bewoners die voor straf buiten worden gezet of in het schoonmaakhok moeten zitten, eten wat wordt afgepakt en tikken die worden uitgedeeld.

Advocaat Krol-Postma wil niet inhoudelijk op die zaken ingaan. Maar volgens haar is dit ‘niet het beleid van Aurora Borealis’. Ook zijn bepaalde medewerkers inmiddels al niet meer actief in de organisatie. Daarnaast heeft de leiding van de zorginstelling de beelden die undercoverjournalist Alberto Stegeman maakte van de misstanden, nooit gezien. ,,Dus daar hebben we nog niet op kunnen reageren of enige nuance over kunnen geven, mede daarom maken we bezwaar tegen de tijdelijke sluiting,” zegt Krol-Postma.

De zaak werd dus vorig jaar al aanhangig gemaakt door Albert Stegeman. Hij maakte na een melding met verborgen camera's opnames van de misstanden en deelde zijn bevindingen met de politie. En hij lichtte daarna ook de inspectie IGJ in. De politie deelde vervolgens een rapportage met de inspectie die daarna op onderzoek uitging en tal van betrokkenen sprak.

Grote vraag die opdoemt bij het rapport is: hoe kon het zover komen? Hoe konden de vier vennoten van de in 2007 gestarte zorgboerderij en enkele medewerkers zó over de schreef gaan met de tien bewoners?

Zelf zegt Aurora Borealis ‘vanuit een antroposofische en holistische visie te werken’. De zorginstelling gebruikt daarbij ‘een methode van duidelijkheid, structuur en begrenzing', vertellen de bestuurders (die soms ook als verpleegkundige werkten) van de instelling in het rapport. Daarbij kan het nodig zijn om ‘een cliënt te laten leren van z'n verkeerde gedrag door hem een tijdje buiten te zetten', zei een bestuurder.

Een van de verpleegkundigen zei dat cliënten met een ernstige meervoudige beperking ‘heel goed weten wat ze doen'. Zoals bewust harde geluiden maken om aandacht af te dwingen. ,,Dan is begrenzing nodig,” hoorde de inspectie. In het rapport geeft een van de zorgverleners zelfs doodleuk een voorbeeld waarbij ‘hij een cliënt heeft neergeslagen'. ,,Uit zelfverdediging,” vertelde de verpleegkundige die zei bedreigd te worden.

Dat de leiding van de instelling zich niet echt van veel kwaad bewust was, bewijst het feit dat ze zelf de inspectie belden om te komen kijken, nadat Stegeman ze confronteerde met wat hij had ontdekt. De beelden die hij maakte zendt hij overigens pas ergens half april uit.

Enkele oud-medewerkers hebben aangifte gedaan tegen de zorginstelling. In een reactie heeft Aurora Borealis laten weten ‘de bevindingen zeer serieus te nemen’ en te werken aan verbeterpunten. Maar of ze hun gestaakte werk ooit weer mogen oppakken, is zeer de vraag.

Het Openbaar Ministerie doet strafrechtelijk onderzoek en houdt contact met familie van de getroffen cliënten die mogelijk ook een slachtofferadvocaat in de arm nemen. Er liggen momenteel één aangifte en twee meldingen van mishandeling. Zes personen van Aurora Borealis zijn als verdachten aangemerkt.