Zoektocht naar grote, onopgeloste kunstroof
door nazi’s tijdens WO II in Nederland

Het gaat om een groot deel van de spoorloos verdwenen particuliere collectie van de Duitse bankier Herbert Ginsberg (1881-1962). Ginsberg zat als Joodse vluchteling van 1942 tot en met 1945 ondergedoken in Zeist. De geroofde kunstverzameling is van onschatbare waarde.

Het gaat om minstens 825 vermiste kunstobjecten, waaronder bronzen beelden, houtsnijwerken, Chinese en Japanse schilderijen, porselein, gewaden en wapens. Tot op heden ontbreekt daarvan elk spoor. ,,Het is een mysterie”, zegt Laura-Marijke Hecker, projectleider van het onderzoek naar de verdwenen Ginsberg-collectie.

De Duitse bankier heeft 103 objecten van zijn totale kunstcollectie behouden of terug in zijn bezit gekregen. Een deel daarvan (61 kunstvoorwerpen) werd in 1945 op de zolder van een villa aan de Rozendaalselaan 40 in Velp gevonden. Tot op heden is het onduidelijk hoe ze daar terecht zijn gekomen.

Deze villa was van 1935 tot en met 1944 in eigendom van Herman Lucas Pateer. De Duitse onderzoeksgroep heeft niet kunnen achterhalen of Pateer collaboreerde met de Duitse bezetter. 

In 1946 emigreerde Herbert Ginsberg met zijn gezin naar de Amerikaanse stad New York. Daar wijzigde de oud-bankier zijn achternaam in Gilbert. In 1951 stelde hij een catalogus samen van zijn verloren gegane collectie. Ginsberg heeft in 1957 bij de Duitse overheid een Wiedergutmachungsantrag, een herstelclaim, ingediend om zijn collectie terug te krijgen.

Op verzoek van Dodi Reifenberg, een nazaat van Ginsberg in Berlijn, begon vanaf oktober 2019 een intensieve zoektocht naar de geroofde kunstcollectie van de oud-bankier. Het onderzoeksproject loopt augustus 2023 af. De onderzoeksresultaten worden gepresenteerd in een tentoonstelling. Het project wordt op de voet gevolgd door documentairemaker Julia Albrecht.