Zeven schaatstips van een elfstedentochtrijder

1. Even wachten
Schaatskoorts verleidt tot waaghalzerij, maar Leffert Oldenkamp (79) haalt het oude gezegde maar even aan: niet over één nacht ijs gaan. Of twee. Echt goed ijs is 5 centimeter dik, ook al kan er bij 4 ook wel geschaatst worden. Op dit moment maakt aantrekkende wind het lastig voor ijs om aan te groeien en vreest Oldenkamp een sneeuwfront. Maar met temperaturen van -10 moet schaatsen in de loop van de week op veel plekken mogelijk worden. Het ijs moet wel verkend worden, liefst terwijl het aangroeit. Anders is het opletten geblazen, op randjes en kleurveranderingen. En die donkere plek? Dat is dus een wak.

2. Zorg voor scherpe schaatsen en...  een speelkaart
,,Ik heb een slijpsteen, maar als er ijs ligt moet je wel een hele goede vriend zijn, wil ik daar nog aan beginnen. Dan ben ik aan het schaatsen'', zegt Oldenkamp. Hij wil maar zeggen: de spullen moeten klaar liggen om te gebruiken. En passen. Dubbele sokken gaan alleen maar schuiven. Echte fanatiekelingen gaan met blote poten in het leer. ,,Dan vormt de schaats zich naar de voet.'' Voor mindere goden is een speelkaart in de hiel essentieel als middel tegen blaren. Staas: ,,Trekt nog gemakkelijk aan en uit ook.'' Oh ja: geknipte nagels zijn een must bij lange tochten, als de voet uitzet en het schaatsleer begint te krimpen. Een te lang exemplaar kan – ai - afgeklemd raken.

3. Hou het warm
Vroeger reed Oldenkamp met een zeemleer onder zijn trui, de wat flexibeler variant van een laag kranten die de bewegingsvrijheid nogal belemmert. Die tijden zijn geweest, voor mensen die willen investeren althans. ,,Ik heb zelfs een winddichte onderbroek. Bij de schaatswinkel is alles te vinden, het hoeft niet koud te zijn.'' In elk geval geldt: drie lagen zijn essentieel om het warm te houden. Staas: ,,Neem een extra muts en handschoenen mee, voor als wat je aan hebt nat wordt.'' Eten en drinken kan in een washandje om te voorkomen dat het bevriest.

4. De houding
Voor schaatspro’s is het soms niet om aan te zien, gekrabbel op een vierkante meter. Nog even de basis voor stroeve ledematen: recht op de schaatsen staan (er zijn schaatsen met extra steun om de enkels), buikspieren aanspannen, een ondiepe zithouding aannemen en opzij afzetten met de hak. Wie geen oefenles wil nemen, kan een ervaren schaatser om hulp vragen. En nee, Oldenkamp houdt er een strenge selectie op na, als hij te vinden is op de Geul in Wageningen. ,,Ik geef alleen tips aan lieve kinderen en mooie dames.'' Anders komt-ie zelf niet meer aan schaatsen toe.

5. Eerste hulp bij kramp
Veel drinken voorkomt het, maar wie toch geveld wordt door een vreselijk geval van kramp moet zo snel mogelijk rekken en strekken. Vraag desnoods een ander om aan je teen of been te gaan hangen, om helse pijnen te stoppen.

6. Let op je achterhoofd
Schaatsleraar Staas herkent de klap uit duizenden. Een doffe landing op het achterhoofd, veelvoorkomend bij een achterwaartse valpartij, kan opgevangen worden door een speciale helm. Zo is er ook schaatskleding met kussentjes op andere landingsplaatsen, zoals de knieën. De eenzame schaatser die dat niet wil dragen, kan een briefje met persoonsgegevens, een mobieltje en wat geld meenemen om te zorgen dat de weg naar huis na een val sneller te vinden is.

7. Geniet ervan!
Vroeger was Oldenkamp altijd de eerste op het ijs. Zijn slagen waren het startschot voor alle anderen. Nu heeft hij een rivaal. Een jonge student met een prachtige slag was hem onlangs nog voor. Op zijn leeftijd geniet hij er ook van te kijken. Maar als hij zelf gaat, is hij gelukkig. Ter afsluiting: bewaar de erwtensoep met borrel als afsluiter van het 'natuurijsgedoe'. Staas: ,,Niet tijdens, dan wordt het niks.''

In de Weerribben (Overijssel) wordt al geschaatst, maar het ijs is nog niet overal dik genoeg: