Vijf procent van tieners slikt al slaapmiddel: 'Pas op voor averechts effect'
Een op de twintig jonge tieners slikt elke week melatonine als slaapmiddel. Dat is niet zonder gevaar. Onderzoekers waarschuwen voor het pilletje dat gewoon bij de drogist in het schap ligt: bij verkeerd gebruik kan het slaapproblemen zelfs verergeren.
Delen per e-mail
Melatonine is een slaaphormoon dat het lichaam zelf aanmaakt. Het wordt geproduceerd in de hersenen en geeft het lichaam ’s avonds een seintje dat we naar bed moeten. In Nederland zijn de pilletjes zonder recept verkrijgbaar en worden ze gebruikt om slaapritmeproblemen te behandelen bij volwassenen.
Uit onderzoek van het Erasmus MC in Rotterdam onder 871 kinderen, met een gemiddelde leeftijd van 11 jaar, blijkt dat de pilletjes ook populair zijn onder jongeren. Ouders denken daarmee de korte of slechte slaap van hun kind te verbeteren. ,,We zijn geschrokken van de cijfers”, zegt slaaponderzoeker en promovendus Elize Koopman-Verhoeff. ,,We weten namelijk niet of melatonine op lange termijn schadelijke effecten kan hebben op kinderen. Daar is eerst meer onderzoek voor nodig.” De pilletjes worden nu vaak ingenomen zonder recept of advies over de dosering en tijdstip van toediening. Daarom moeten ouders met slaapproblemen bij hun kind eerst naar de dokter gaan, vindt Koopman-Verhoeff.
Kinderen met autisme of ADHD kunnen wel baat hebben bij extra melatonine, zegt de Rotterdamse onderzoeker. Zij zijn ’s nachts actiever en worden tussendoor vaker wakker.
Maar voor andere slechte slapers ligt het anders. Ongeveer een kwart van de kinderen kampt met slaapproblemen in de kindertijd, bleek uit eerdere studies. Wie dan melatonine te kort voor het slapen gaan inneemt, of ’s nachts tijdens het woelen, kan daarmee zijn biologische klok juist van slag brengen. De zelfgeproduceerde melatonine is ‘s morgens uit het lichaam, maar als de extra ingenomen melatonine nog niet is afgebroken redeneert deze klok dat het nog nacht is. De klok stelt zichzelf dan bij naar een later tijdstip. ,,Het effect is dan averechts: het kind slaapt juist later in”, legt Van Someren uit.
Klok
Hij raadt aan om eerst naar behandelingen te zoeken waarbij het risico op schadelijke effecten minder groot is. ,,Als de biologische klok van je kind in de war is en hij ’s ochtends zijn bed niet uit wil komen, zou ik eerst een lamp in de slaapkamer zetten die het ochtendgloren simuleert. Ook dat kan het slaap-waakritme weer in balans brengen.”
Echt bewezen nuttig is melatonine volgens hem bij een jetlag. Maar dan alleen wanneer je naar het oosten vliegt, bijvoorbeeld naar Japan en wanneer je een heel zorgvuldig schema aanhoudt. ,,Slik een paar dagen voor je reis een pilletje vijf uur voordat je normaal gesproken in slaap valt. Ga een uur eerder naar bed, sta ook een uurtje eerder op en ga dan direct het heldere licht in. Doe dat elke volgende dag allemaal steeds een uur eerder. Zo kun je je biologische klok een uur per dag vervroegen om alvast te wennen aan de nieuwe tijdzone.”
Slaaponderzoeker Koopman-Verhoeff benadrukt dat een nachtje slecht slapen geen kwaad kan. ,,Zo’n nacht hebben we allemaal wel eens. Grijp niet gelijk naar de melatoninepilletjes.” Zij raadt ouders aan om een vaste bedtijd af te spreken met hun kind. Een 11-jarige heeft 9 à 10 uur slaap nodig. ,,Rust en regelmaat doet hen goed.”
Ook slapen kinderen rustiger wanneer ze in het half uurtje voor bedtijd minder prikkels hoeven te verwerken: ,,In de avond is fel licht van mobieltjes, tv-schermen of de slaapkamerlamp af te raden. Die remmen de aanmaak van natuurlijke melatonine.”
Ook het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen benadrukt dat kinderen voorzichtig moeten zijn met het gebruik van melatonine.
Langlopend bevolkingsonderzoek
De studie onder 871 kinderen maakte onderdeel uit van het langlopende bevolkingsonderzoek Generation R. In deze studie wordt onderzoek gedaan naar de gezondheid van kinderen en hun ouders in Rotterdam. De ouders werden geïnterviewd over het slaapgedrag van hun 11-jarigen. De kinderen hielden zelf negen dagen een slaapdagboek bij en kregen in die week ook een speciaal horloge om dat beweging meet. Daarmee konden de onderzoekers inschatten wanneer de kinderen wakker waren of sliepen.
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.Lees Meer
-
Scholieren willen aanpassing van centraal examen: ‘Leerlingen worden nu niet goed voorbereid’
Scholieren vinden dat het centraal eindexamen niet ‘gewoon’ kan doorgaan. Het Laks stelt dat examenkandidaten zich niet goed kunnen voorbereiden door de tweede lockdown en 1,5 meter afstand in de klassen. Wat de scholieren betreft zou een examen met alleen de kernvakken Nederlands, wiskunde en Engels beter zijn. -
Bizarre ‘voetbalkijktips’ alweer van overheidssite verwijderd
Een aantal tips om samen voetbal te kijken - maak geluid met een ratel, bouw een ‘tribune’ met 1,5 meter afstand - is verwijderd op de site van de Rijksoverheid. Gisteravond werd op sociale media met grote hilariteit gereageerd op de adviezen. -
rechtszaak Tbs met dwangverpleging voor schizofrene vluchteling die 18-jarige Rik doodstak
De rechtbank in Den Bosch heeft de 26-jarige Soedanese vluchteling Ayoub Y. vrijdag tbs met dwangverpleging opgelegd. De man is schuldig bevonden aan het doodsteken van de 18-jarige Rik van de Rakt, op 19 april vorig jaar in het Brabantse Oss. -
PREMIUM
Johan zat onder de bar toen 'Ted de Turk' zes mensen doodschoot: ‘Gratie voor hem is een koopje’
De man die op 5 april 1983 zes mensen doodschoot in het Delftse café 't Koetsiertje krijgt gratie. Zijn levenslange celstraf zit erop. Johan de Hoog is de zoon van de kroegbaas van destijds en overleefde de ongekende slachtpartij door onder de bar te duiken. ,,Een shock? Nee, we wisten dat dit kwam, maar hij heeft nu uiteindelijk zes jaar per dode gezeten, hij is er met een koopje af gekomen.” -
Rechts-extremistische terreurverdachte ‘zat gewoon thuis op de bank onder een dekentje’
Namen Fabio I. en Steven V. deel aan een internationale, rechts-extremistische terreurorganisatie die via ‘een rassenoorlog een witte etno-staat wil vestigen’? Of waren de berichten die ze thuis vanaf de bank in telegram-groepen plaatste vooral ‘veel praten, weinig actie'. Ze hebben er allebei veel spijt van in ieder geval.
-
Politie schiet gewapende inbreker na waarschuwingsschot neer in Eindhoven
De politie heeft woensdagochtend in Eindhoven een inbreker neergeschoten. De man, een twintiger, raakte gewond en is naar het ziekenhuis gebracht. -
PREMIUM
column Kunnen de kenners hun mening eerst bespreken in een besloten call, voordat ze naar talkshows gaan?
Nynke de Jong schrijft drie keer per week over wat haar bezighoudt. -
PREMIUM
Column Als politiek niets meer dan een spelletje wordt, zouden we zomaar kunnen vergeten dat het om échte mensen gaat
Özcan Akyol schrijft drie keer per week over wat hem bezighoudt.