Veel kiezers met een verstandelijke beperking mochten tot nu toe geen hulp krijgen in het stemhokje bij een verkiezing. Eenmaal in het stemhokje hebben ze vaak grote moeite met het vinden van de partij van hun keuze door het grote aantal partijen dat op het stembiljet staat.

,,Dit is geweldig nieuws, wat heeft dit ontiegelijk lang geduurd!’’ zegt Jaap Pilon uit Veenendaal. Hij is samen met Bert van de Weerd cursusleider van ‘Ontdekkingstocht door de democratie’ waarvoor zij al zeven jaar steeds een nieuwe groep van vijftien cursisten met een geestelijke beperking begeleiden. Ze voeren debatten in de gemeenteraad, ze bezoeken de Tweede Kamer. Pilon: ,,En ieder jaar is er boosheid op het einde bij de cursisten dat ze niet mogen stemmen. Daarom hebben we onder het vorige kabinet al een petitie aangeboden aan minister Plasterk.’’

Tot nu kregen alleen lichamelijk gehandicapten fysieke hulp bij het stemmen. Volgens Pilon gaat het om drie Kamerzetels aan stemmen die steeds verloren gingen. In Engeland en Denemarken wordt deze assistentie voor geestelijk beperkten al toegestaan. Daar mag een vertrouwenspersoon van de gehandicapte helpen, op voorwaarde dat het stembureau deze hulp goedkeurt. In Noorwegen en Oostenrijk is een systeem dat vergelijkbaar is met wat Nederland nu gaat invoeren. Daar mag een daartoe opgeleid stembureaulid hulp verlenen.

In Nederland heeft niet alleen de petitie van de cursisten van ’Ontdekkingstocht door de democratie’ geholpen bij de totstandkoming van de experimentele wet. Er zijn klachten ingediend bij het meldpunt Onbeperkt Stemmen van het College voor de Rechten van de Mens. Bij de laatste drie verkiezingen zijn er een kleine vijfhonderd klachten ingediend door mensen die wilden, maar niet konden stemmen.

In de gemeenten waar de experimenten gaan beginnen, moet het helpende stembureaulid stoppen met zijn bijstand als de kiezer niet in staat is goed duidelijk te maken waarop hij zijn stem wil uitbrengen. Dan wordt het stembiljet onbruikbaar gemaakt en krijgt de kiezer zijn stempas terug.

De komende verkiezingen gaan de problemen worden geïnventariseerd en wordt duidelijk hoe groot de behoefte is. Slaagt het experiment, dan wordt de wet aangepast en kan in iedere gemeente na de komende vijf jaar door verstandelijk beperkten hun stem worden uitgebracht.

Bekijk hier al onze video’s over de politiek: