Ouders grijpen te vaak in voordat het fout gaat

Bekijk een willekeurig opvoedprogramma en de indruk ontstaat dat opvoeden een olympische sport is. Steven Pont, als deskundige verbonden geweest aan het EO-programma De opvoeders, ziet het meer ‘als een wandeltocht die je samen met je kind maakt’. ,,Bedenk dat kinderen in dezelfde categorie vallen als jij: het zijn mensen. Alleen hebben ze minder kennis en beheersen ze hun impulsen minder goed.’’

Pont stelt dat we ‘opvoedkundige hypochonders’ zijn geworden en vaak te gericht bezig met het kind te beheersen. ,,Tanden poetsen, jas aan. Dat is beheersen. Dat hoort er natuurlijk bij, maar het is het minst leuke van opvoeden. Veel interessanter is het deel dat hoort bij de ontwikkeling, waarbij je je verdiept in wat er in de ander leeft en probeert daarmee contact te maken. Zeg dus niet tegen je verdrietige kind: ‘huil maar niet’, maar vraag: ‘wat maakt je zo verdrietig?’. Dan kom je te weten wat er in je kind omgaat en maak je verbinding.’’

Alleen de verbinding met anderen kan ons redden van het eenzame ‘alles-draait-om-mij-bestaan’, vindt Pont. Voor een kinderopvangorganisatie schreef hij onlangs een beleidsplan: Niet alleen op de wereld. Hij pleit daarin voor een betere balans tussen zelfontplooiing en iets betekenen voor een ander. Pont geeft een voorbeeld: ,,In een van de groepen bij die opvang zit een jongetje met een spierziekte. Daardoor valt hij steeds om. Wat doen wij? We ontwikkelen een speciaal stoeltje. Maar omdat bij die opvang een cultuur is ontstaan waarin je níét alleen op de wereld bent, had deze groep - het zijn allemaal kinderen onder de 4 jaar - bedacht dat het kindje ook niet omvalt als zij hem om de beurt vasthouden. Die kinderen beseften zelf dat ze belangrijk kunnen zijn voor een ander en dat die verbinding een goed gevoel geeft.’’

Dat klinkt magisch. Voelt u zich een opvoedgoeroe?
,,Nee. Néé. Een goeroe weet niet waar zijn of haar kennis vandaan komt. Die etaleert zijn eigen persoon en zegt dingen als: ‘de wind is altijd zwakker dan de berg’. Als je je dan thuis afvraagt wat die goeroe precies heeft gezegd, geef je er een betekenis aan die bij jouw verhaal past. Dat is niet wat ik doe. Ik baseer me op studie en ervaring. Ik lees ook nooit romans, ik vind de vader-zoonrelaties in wetenschappelijke boeken veel boeiender dan de verbeelding ervan.’’