Onderzoeksraad: Stalbranden hebben geen enkele prioriteit

Een brand waarbij 130.000 stuks pluimvee of 7000 varkens omkomen, wordt gezien als ‘acceptabel’ risico. 

De laatste jaren is het aantal stalbranden, waarbij de dieren geen kant op konden en daardoor geregeld levend verbrandden - ondanks diverse actieplannen - zelfs toegenomen. Ook het aantal dieren dat bij zo’n brand omkomt neemt ieder jaar toe. ‘In de politieke besluitvorming over eventuele aanvullende regelgeving hebben de kosten voor veehouders en de veehouderijsector als geheel de doorslag gegeven’, aldus de raad in het rapport. Ook maatregelen die als kansrijk gezien werden, zijn daarom niet uitgevoerd.

Landbouwminister Carola Schouten erkent dat er meer gedaan moet worden om stalbranden te voorkomen. Haar ministerie gaat onder meer kijken of de regels over brandveiligheid strenger moeten, meldt de bewindsvrouw na het vernietigende rapport. 

,,Er is een betere aanpak ter voorkoming van stalbranden nodig. Dat onderken ik‘’, zegt Schouten. ,,Er wordt een grotere verantwoordelijkheid van het ministerie van LNV gevraagd en die moeten we nu gaan nemen.‘’

Naast strengere brandveiligheidsregels, wil de minister dat boeren die hun stallen verduurzamen, ook maatregelen nemen om de stal brandveiliger te maken. Hoe dat er precies uit moet zien, is nog niet duidelijk. Schouten stuurt later een uitgebreidere brief met voorstellen naar de Tweede Kamer.

Dierenorganisaties zijn blij met de uitkomsten van het rapport. De Dierenbescherming vindt net als de OVV dat de overheid het voortouw moet nemen om stallen veiliger te maken. ,,De meeste veehouders hebben simpelweg het geld niet om in brandpreventie te investeren. De prijs van goedkoop vlees is in dit geval zeer brandgevaarlijke stallen”, aldus de Dierenbescherming.

Dierenrechtenorganisatie Wakker Dier luidt al langer de noodklok als het gaat om de schrijnende situatie rond stalbranden (tekst gaat verder onder video): 

LTO Nederland laat weten zich ‘verantwoordelijk te voelen en meer te willen doen aan voorkoming, want stalbranden zijn ‘vreselijk voor dieren, ondernemers en hun omgeving’. In het Actieplan Brandveilige Veestallen 2018-2022 werken de veehouders samen met de Dierenbescherming, het Verbond van Verzekeraars en de Brandweer Nederland aan het verbeteren van de brandveiligheid van stallen. 

Jeannette van de Ven, portefeuillehouder Gezonde Dieren bij LTO Nederland: ,,De afgelopen jaren is door de partijen goed samengewerkt en zijn er concrete acties ondernomen. Heel veel veehouders hebben extra inspanningen gedaan ter verbetering van de brandveiligheid. Ondanks deze inspanningen zien we helaas nog niet de gewenste verbeteringen om het jaarlijks aantal dierlijke slachtoffers te verminderen.’’

Er moet meer duidelijkheid komen over de oorzaak van stalbranden, vindt boerenorganisatie LTO Nederland. In de helft van de gevallen is het nog altijd onduidelijk waardoor een brand is veroorzaakt. Dat maakt het lastig om preventieve maatregelen te nemen. Volgens LTO moeten boeren steeds meer technische voorzieningen treffen, zoals mestrobots die mogelijk tot grotere risico's op brand leiden.  LTO wil dat de overheid ondernemers financieel steunt om de brandveiligheid te verbeteren.

De OVV vindt dat de minister ervoor moet zorgen dat stalbranden ‘substantieel en structureel verminderen’. Ook moet er adequate regelgeving en toezicht komen voor die substantiële vermindering, aldus de raad. Het ministerie moet eindverantwoordelijkheid nemen, schrijft de OVV.

Tot op heden benaderen de sector en het ministerie stalbranden vooral vanuit een ‘bedrijfseconomisch perspectief’ waarbij de branden gezien worden als een ‘bedrijfsrisico’. De uitgaven om de veiligheid te verbeteren moeten vooral gezien worden als een kostenpost die ‘terugverdiend’ moet worden. De OVV vindt dat iemand die landbouwdieren houdt, verantwoordelijk is voor de gezondheid en het welzijn, en dus ook voor de veiligheid van die dieren.

Brandweer Nederland is al jaren bezig met actieplannen om de brandveiligheid in veestallen te vergroten. In het nieuwste Actieplan Brandveilige Veestallen 2018 - 2022 zijn onder meer afspraken gemaakt over de keuring van elektra in veestallen en over de bestrijding van knaagdieren, die niet zelden kortsluiting veroorzaken door doorgeknaagde leidingen. 

Niet alleen de Onderzoeksraad maar ook het Verbond van Verzekeraars vindt dat de overheid de regie moet nemen om het aantal stalbranden terug te dringen met betere wet- en regelgeving. De verzekeraars zijn het eens met de boeren dat de overheid ook moet meebetalen. Vooral in oudere stallen is de brandpreventie een hoge kostenpost. Voor nieuwbouw moeten de eisen flink omhoog, meent directeur Richard Weurding van het Verbond van Verzekeraars die benadrukt dat boeren ook slachtoffer zijn van de branden. ,,We zien ondernemers met gevaar voor eigen leven hun dieren in nood proberen te redden. Maar helaas wordt ook vaak ten onrechte gedacht dat men brandveilig onderneemt als men voldoet aan bestaande wet- en regelgeving. Deze regelgeving gaat echter uit van minimale vereisten.’’

De verzekeraars willen niet overgaan tot het weigeren van verzekeringen, omdat niemand daarbij gebaat is. In plaats daarvan ziet het Verbond van Verzekeraars meer in hulp in de vorm van persoonlijke adviezen en preventievoorwaarden. Ook werkten verzekeraars samen met de installatie- en inspectiebranche aan de manier waarop elektra en zonnepanelen worden geïnspecteerd.

Bekijk hieronder onze video’s over stalbranden: