OM moet uitleg geven over undercoveractie rond aanslagen fruithandel

Sinds mei 2019 staat het leven van de (oud)werknemers van het Gelderse fruitbedrijf De Groot op z’n kop. Sinds de vondst van 400 kilo cocaïne tussen een partij bananen wordt het bedrijf geconfronteerd met een langdurige afpersing. De eigenaar van het bedrijf ontving tientallen dreigende sms’jes, waarin stond dat hij een miljoenenbedrag moest betalen. Daar bleef het niet bij. Het begon met een handgranaat aan de deur, maar het eindigde met een volledig afgebrande boerderij nadat een zwaar stuk vuurwerk door de slaapkamerruit werd gegooid. Ook werd ternauwernood een aanslag op de dochter van de fruithandelaar voorkomen.

In een poging het geweld te stoppen besloot de politie om in december 2020 een undercover-actie in te zetten. Een van de verdachten werd door WOD-agenten (Werken onder Dekmantel) in een busje getrokken en zij deden zich voor als criminelen. De man was als verdachte in beeld gekomen doordat zijn auto was gezien in de buurt van de plaatsen waar aanslagen waren gepleegd, waarna er afluisterapparatuur in zijn auto was geplakt.  De underoveractie blijkt zeer succesvol. Binnen veertig minuten had de verdachte een aantal namen van betrokkenen genoemd, onder wie de naam van hoofdverdachte Ali G. en zijn halfbroer Yassine A. Na de aanhoudingen van de verdachten verdween het geweld als sneeuw voor de zon.

Eerder al zei advocaat Peter Plasman dat zijn cliënt ‘ontvoerd’ was door de undercoveragenten. ,,Hij heeft in een verhoor gezegd dat hij negen kleuren stront scheet toen die mannen hem benaderden. Er was absoluut een zeer dreigende sfeer,” zei hij begin maart tegen deze nieuwssite. Opvallend is dat de undercover-agenten in hun verslag schrijven dat de verdachte uit eigen beweging en zonder geweld het busje is ingestapt, iets dat Plasman tegenspreekt. Hoe het precies zit blijft voorlopig onduidelijk, want volgens de officier van justitie zijn er geen opnamen gemaakt van het verhoor in het busje.

Volgens de officier was de inzet van de undercover-agenten gerechtvaardigd. Hij stelde dat honderden gezinnen van werknemers van het fruitbedrijf maandenlang in angst leefden, omdat zij het volgende slachtoffer konden zijn. Sommigen verhuisden of durfden niet alleen te zijn. ,,In hun eigen huis, waar ze zich veilig moesten kunnen voelen.” Door een blunder van justitie lekte een een lijst met liefst 354 adressen uit, met daarop de gegevens van werknemers en oud-werknemers.  De officier wees in dat verband naar een aanslag op een woning, die volledig is uitgebrand. Twee mannen moesten uit het raam springen om hun leven te redden, en raakten zwaargewond. ,,Alleen maar omdat ze ooit bij De Groot hadden gewerkt.” Eind december, nog vóór de undercoveractie, werden twee aanslagen op de dochter van de fruithandelaar ternauwernood voorkomen. 

De aanpak van de politie wordt door de advocaten van de zeven verdachten hevig bekritiseerd. Zo zei advocaat Anis Boumanjal het onbegrijpelijk te vinden dat er van het undercover-traject geen geluidsopnamen zijn gemaakt. Hij wil precies weten hoe de undercover-agenten te werk zijn gegaan. ,,Van zo ongeveer alles zijn opnamen gemaakt, maar niet van de ontvoering. De zaak stinkt.” Ook advocaten Cem Polat en Willem van Vliet hadden kritiek op de politie, die volgens hen niet deugt. 

De rechtbank zei het eens te zijn met het betoog van de verdediging en gaf de opdracht aan het OM meer duidelijkheid te verschaffen. Volgens de rechtbank is het belangrijk dat duidelijk wordt hoe de inzet van de undercoveragenten tot stand is gekomen. ,,Waarom zijn er geen opnamen gemaakt?”, vroeg de rechtbankvoorzitter. 

Hoofdverdachte Ali G. verschijnt later vandaag voor de rechtbank, die dinsdag eerder besloot dat drie verdachten voorlopig nog in de gevangenis moeten blijven. Wanneer de inhoudelijke behandeling van de zaak zal beginnen is nog niet duidelijk.