DreigingsbeeldDe aanhoudende coronaprotesten in Nederland hebben nog tot ‘relatief weinig extremisme geleid’, maar kunnen wel gaan leiden tot gebruik van geweld. Daarbij vormen vooral ‘onvoorspelbare gevaarlijke eenlingen’ een veiligheidsrisico. Dat stelt de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) in een vanmiddag verschenen analyse van de coronaprotesten in Nederland.
Cyril RosmanLaatste update:14-04-21, 17:10
Na een jaar van tientallen demonstraties en nog veel meer online protesten tegen de coronamaatregelen in Nederland blijft de veiligheidsdienst zich zorgen maken over de ‘radicale onderstroom’ onder de demonstranten. ,,Er is sprake van een wisselwerking tussen een activistische bovenlaag die in de openbare ruimte demonstreert en een radicale onderstroom die ageert tegen de coronamaatregelen. Hierdoor is een context ontstaan waarbinnen de drempel om tot extremistische gedragingen te komen is verlaagd", schrijft de dienst in de analyse ‘De verschillende gezichten van de coronaprotesten'.
Uit die radicale onderstroom kwamen mensen die opriepen tot brandstichting bij GGD-testlocaties of daar ook daadwerkelijk vernielingen pleegden. Ook werd vorige week nog een man uit Den Helder aangehouden die met een vuurwerkbom een aanslag wilde plegen op een vaccinatielocatie in die plaats. In december werd een man uit Dordrecht aangehouden die onder coronavideo's op YouTube opriep tot het vermoorden van politici en politieagenten. De man had een wapen bij zich toen hij werd aangehouden, maar geen concrete plannen dat te gebruiken.
Andere voorbeelden van ‘radicale geluiden', volgens de NCTV: een winkeleigenaar die op WhatsApp een foto van een automatisch geweer plaatste met de mededeling dat hij premier Rutte wilde neerschieten en de hashtag #Burgeroorlog die in oktober vorig jaar duizenden keren werd gedeeld op social media toen er in het parlement over de coronaspoedwet werd gestemd. Rond datzelfde tijdstip deelde een actiegroep in hun Telegram-kanaal foto's van kruisbogen en deden ze een oproep knuppels te kopen. En een aanjager van de Q’anon-complottheorie wees toen ‘Nederlandse rechtbanken en rechters aan als legitieme doelwitten'.
Het leidde uiteindelijk niet tot concrete acties.
De veiligheidsdienst benadrukt in haar analyse dat het overgrote deel van Nederland zich ‘zo goed en kwaad als het gaat’ aanpast aan het coronabeleid van de overheid. ,,Maar er is wel een minderheid zichtbaar geworden, die zich vanwege uiteenlopende redenen op verschillende manieren afzet tegen het gevoerde coronabeleid. Deze minderheid handelt doorgaans niet vanuit politiek-ideologische motieven, maar vanwege gevoelens van onrechtvaardigheid, groot onbehagen of een andere werkelijkheidsbeleving.”
Een isolement kan bijdragen aan een versterkt wij-zij-denken, ontvankelijkheid voor complotdenken en aan de radicalisering van kleine groepjes of eenlingen
NCTV
Het gaat volgens de dienst niet om ‘een eenduidige groep'. ,,Recente voorbeelden zijn de protesten op het Amsterdamse Museumplein en het Haagse Malieveld, waar een bont gezelschap van beleidscritici, winkeleigenaren, beroepsgroepen, spirituele groepen, anti-vaccinatiedemonstranten, extreemrechtse groepjes en complotdenkers samenkwamen. Terwijl de meeste mensen vreedzaam demonstreerden, kaapte een kleine minderheid de protesten.” De demonstraties zijn van ‘een intensiteit die we in Nederland lang niet hebben gezien'.
Toch antwoordt de dienst zelf op de vraag of de coronaprotesten doorzetten in anti-overheidsextremisme dat er ‘tot op heden relatief weinig gedragingen als extremistisch zijn geduid'.
Wel dreigt, volgens de NCTV, het risico dat de groep (radicale) actievoerders in een isolement belandt als de meerderheid van Nederland het niet met hen eens blijft en ze geen invloed lijken te hebben op de coronamaatregelen. ,,Een isolement kan bijdragen aan een versterkt wij-zij-denken, ontvankelijkheid voor complotdenken en aan de radicalisering van kleine groepjes of eenlingen.”
Het eventuele gevaar van geweld lijkt vooral te komen van ‘onvoorspelbare gevaarlijke eenlingen'. Die kunnen door de verhitte (online)discussies over corona en de overheid verder radicaliseren, een goedkeuring vinden voor hun ideeën en ‘in combinatie met andere grieven en persoonlijke problemen tot actie overgaan’.
Dreigingsniveau in Nederland blijft gelijk
Het dreigingsniveau in Nederland blijft ‘aanzienlijk’ en blijft daarmee op niveau 3 (van 5) staan. Dat houdt in dat de kans op een terroristische aanslag in Nederland ‘voorstelbaar’ is. Dat blijkt uit het nieuwe Dreigingsbeeld Terrorisme Nederland die de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) vanmiddag heeft gepubliceerd. Het dreigingsniveau in Nederland stond jarenlang op niveau 4 (substantieel), maar werd in december 2019 naar beneden bijgesteld.
Volgens de NCTV komt de belangrijkste terroristische dreiging voor Nederland nog altijd uit de jihadistische beweging. Die dreiging is de afgelopen jaren wel afgenomen. Ook is er de mogelijkheid van een aanslag van ‘een extreemrechts georiënteerde alleenhandelende dader’. Vanuit die hoek wordt soms met ernstig geweld gedreigd, ‘maar dat is nog niet concreet geworden’ aldus de NCTV.
Kijk hier onze video's over de coronacrisis:
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.
