MBO Raad: niet klagen over tekort aan arbeidskrachten, maar beleid maken

Heerts spreekt die boodschap aan de overheid en het bedrijfsleven vandaag uit tijdens de officiële opening van het mbo-jaar in Tilburg. Het is de eerste keer dat  het beroepsonderwijs zo'n evenement kent, ook koning Willem-Alexander zal er spreken. Heerts: ,,Door nijpende tekorten op de arbeidsmarkt wordt zichtbaar dat onze economie grotendeels rust op de schouders van mbo'ers. Iedereen kijkt nu verwachtingsvol naar het onderwijs, maar wij kunnen geen blik afgestudeerden opentrekken.’’

Een visie is nodig, stelt de voormalige vakbondsman en Kamerlid. ,,De arbeidsmarkt van de toekomst is nog moeilijker te voorspellen dan het weer. Dat vraagt om een langetermijnvisie die rekening houdt met flexibiliteit. Die is er nu niet. Neem de thuiszorg. Eerst werd iedereen eruit gegooid, nu legt de overheid miljoenen bij om mensen aan te trekken. In de bouw net zo: doordat stageplekken verdwenen tijdens de crisis hebben wij studenten destijds moeten ontraden bepaalde opleidingen te volgen. Dat leidt jaren later tot tekorten.''

Bijzonder hoogleraar onderwijsarbeidsmarkt Marc van der Meer bevestigt de behoefte aan een langetermijnvisie ,,De arbeidsmarkt staat voor twee grote veranderingen: in tien jaar een krimp van bijna twintig procent van het aantal afgestudeerde mbo’ers door de vergrijzing en lagere geboortecijfers. Daarnaast wordt steeds meer gevraagd van alle werknemers. Ook in de schoonmaak en horeca stelt men eisen aan de omgang met het milieu en veiligheid.’’

Heerts en Van der Meer zien ook een taak voor het basisonderwijs om leerlingen zich al vroeg te laten oriënteren op beroepen. Van der Meer: ,,Dat kan al heel simpel, door bijvoorbeeld plantjes te kweken of een eenvoudige robot met lego te bouwen.'' Heerts: ,,Dat betekent niet dat je op je achtste al een vak moet kiezen, maar wel dat de kennismaking met beroepen echt veel eerder moet gebeuren.’’

Heerts:  ,,Tegelijkertijd komt de arbeidsmarkt momenteel tienduizend vrachtwagenchauffeurs tekort, terwijl deze banen volgens de geleerden over tien jaar weg zijn geïnnoveerd. Voor die werknemers moet nu al een plan komen. Gesubsidieerde omscholing is de sociale zekerheid van de toekomst.’’

Van der Meer zou graag een vijfjarenplan zien -,,al klinkt dat misschien wat communistisch’’-, waarin bedrijfsleven en opleidingen in alle werkvelden steeds uitwisselen wat de werknemers van nu moeten kunnen, welke innovatieve veranderingen gaande zijn en wat dat betekent voor het onderwijs.’’

,,Het bedrijfsleven en opleidingen praten al’’, zegt Heerts. Klopt, zegt Van der Meer, maar gefragmenteerd. ,,In de zorg en techniek staan de deuren inmiddels wel open, maar niet bij de bouw, defensie en politie, ict en alle andere sectoren. Daarnaast moet de overheid de resultaten van initiatieven en samenwerkingen veel beter in kaart laten brengen.’’