Klaver flink getest tijdens eerste televisiedebat

Probeerde Klaver zijn rivaal Lodewijk Asscher (PvdA) vrijdag nog om afstand te laten nemen van de VVD, zélf wil hij er niets van weten. Want het was Klaver die tijdens het Radio 1-debat vrijdag nog een handdruk vroeg van Asscher om de VVD buiten een komend kabinet te houden. 

Emile Roemer (SP) dwong Klaver tot dezelfde vraag. ,,De PvdA hoorde ik ook mooie progressieve verhalen vertellen, maar daarna gingen ze wel met de VVD in het kabinet zitten. Ik hoor u verwijten dat zij na de vorige verkiezingen bij de VVD op schoot gingen zitten, maar straks doet u hetzelfde.''

Klaver pareerde met moeite: ,,Ik ga de VVD niet uitsluiten, want ik maak dan een belofte die ik niet kan nakomen.'' Roemer afgemeten: ,,Dat is dan helder.''

Afwezig
Het debat leek vooraf een beetje het debat-van-de-rest te worden, gemankeerd gezien de afwezigheid van PVV-voorman Geert Wilders en VVD-leider Mark Rutte, de twee grootste partijen in de peilingen. Die lieten mokkend verstek gaan, toen RTL besloot het aantal deelnemers uit te breiden.

Maar de absentie van de twee grootste partijen op rechts, maakte het debat voor de deelnemers niet minder belangrijk. Zeker Klaver, Sybrand Buma (CDA) en Alexander Pechtold (D66) ontlopen elkaar in de peilingen niet veel. Zij maken er allen geen geheim van dat zij Rutte uit het Torentje willen verstoten. Tegelijk proberen Roemer en Asscher aan te klampen. De laatste krabbelt in de laatste peilingen zelfs ietsje op.

Dus moet er geprofileerd worden, bijvoorbeeld door Sybrand Buma die zich door het ontbreken van Wilders en Rutte als fatsoenlijker alternatief positioneert. Qua asiel: ,,We kunnen niet steeds meer vluchtelingen blijven opvangen, zelfs als we het zouden willen. Ons land komt onder te hoge druk te staan, mensen klagen daar terecht over.'' Of immigratie: ,,Ik vind de islam geen verrijking van onze samenleving.''

Premierwaardig
Bovenal proberen lijsttrekkers zich premierwaardig te tonen. Asscher wierp zich op als verzoener, en zei 'dat iedereen over zijn eigen standpunten zou moeten heenstappen'. Door op gedragen, rustige toon te spreken, wist hij de rest soms in de rol van luisteraar te dwingen. Zelfs in een rechtstreekse debatje met Buma wilde hij het hebben 'over onze overeenkomsten'. ,,Ik zoek naar verbinding, Nederland wil geen politici die van elkaar zeggen wat ze verkeerd hebben gedaan.'' Buma, zuchtend: ,,Nederland is verdeelder dan ooit.'' 

Ook Pechtold probeert die rol te grijpen, als 'verantwoordelijk leider'. Zoals hij Buma verwijt dat het CDA vier jaar lang niet 'thuis gaf' toen het kabinet moest bezuinigen en Buma die maatregelen niet wilde steunen. ,,Toen u erop aankwam was u er niet. Wij namen die verantwoordelijkheid wel.'' Buma: ,,Ik ben er trots op dat we niet in die achterkamertjes het kabinet hielpen, want zo geweldig waren die maatregelen niet die u steunde.'' 

Zo valt er hier en daar toch nog wel kiezers van elkaar af te snoepen. Klaver ging daarom rechtstreeks het debat aan met Pechtold. Uit peilingen blijkt dat veel kiezers twijfelen tussen deze twee partijen. Pechtold verweet de GroenLinks-voorman juist dat die zijn kiezers misleidt. ,,U schaft het eigen risico af, maar laat die mensen dat op een andere manier alsnog betalen door zeven nieuwe belastingen te introduceren.''

Lees hieronder alle ontwikkelingen terug in ons liveblog. Het kan even duren voordat het blog volledig is geladen. Toch problemen? Klik dan hier.