Een crimineel die een aanslag pleegt? Dat zien we vaker
De aanslag in Utrecht lijkt vooralsnog gepleegd door een crimineel met een drank- en drugsprobleem die plots Allah erbij haalt als ideologische onderbouwing voor zijn daad. Een scenario dat vaker voorkomt.
Op 14 juli 2016 rond 23 uur rijdt de Tunesiër Mohamed Bouhlel in een gehuurde vrachtwagen de boulevard van het Franse Nice op. Hij stuurt zijn vehikel de stoep op en rijdt in op de mensenmassa die daar de Franse nationale feestdag viert. Bouhlel stopt pas als politiekogels een einde maken aan zijn leven. Achter hem liggen dan 86 doden en 458 gewonden.
Als de doopceel van de aanslagpleger wordt gelicht, komt er een mislukt leven boven: los-vaste baantjes, kleine criminaliteit, mishandeling, wapenbezit, een gesprongen huwelijk, financiële problemen. De Tunesiër werd geregeld dronken gezien, had zeer wisselende seksuele contacten met vrouwen én mannen.
Geradicaliseerd
Twee dagen na de aanslag werd de daad geclaimd door IS en bleek Bouhlel, die bij geen enkele inlichtingendienst bekendstond, razendsnel geradicaliseerd. In de twee weken voor de aanslag bekeek hij dagelijks jihadistische propaganda, via via zou hij contact hebben gehad met de terreurgroep. Zelf liet Bouhlel geen verklaring voor zijn daad na.
De Tunesiër is een van de voorbeelden van het diffuse karakter van terroristische aanslagen: er is lang niet altijd een heel duidelijk en eensluidend motief. Dat lijkt vooralsnog ook te gelden voor de aanslag in Utrecht, afgelopen maandag. Gökmen Tanis had een fors strafblad en wisselde perioden van vroomheid af met drank- en drugsgebruik. Toch laat hij in zijn vluchtauto een briefje achter waarin hij verwijst naar Allah en zijn ‘moslimbroeders’. Wat er nog meer op het briefje staat, of het een verklaring is over zijn daad, is nog niet bekend. Ook Tanis stond, net als Bouhlel, niet bekend als geradicaliseerd. Wel heeft hij twee broers die zeer religieus zijn en aanhanger van een Turkse, radicale en anti-democratische organisatie.
Trigger
Bij radicalisering zijn altijd er altijd drie relevante domeinen: ideologisch, sociaal en praktisch
Maar wát deed Tanis tot zijn daad komen? ,,In veel terreurzaken is er bij de dader een trigger-moment geweest, iets dat hem het besluit deed nemen om daadwerkelijk over te gaan tot actie”, zegt Daan Weggemans, terreurexpert en onderzoeker van (de)radicalisering aan de Universiteit Leiden. ,,Dat kan op groot maatschappelijk niveau zijn, zoals een bombardement, of onrust rond Mohammed-cartoons. Of heel persoonlijk: de dood van een vriend, of iemand in je omgeving die iets doet.’’
Zo gaat in 2016 een Afghaanse vluchteling met een mes en een bijl tekeer in een Duitse regionale trein. Hij steekt er vier mensen dood en wordt later zelf door de politie doodgeschoten. Een dag later duikt een video op waarin hij trouw zweert aan IS. Maar het onderzoek wijst ook uit dat hij kort voor zijn daad te horen heeft gekregen dat een vriend van hem was omgekomen in Afghanistan en dat hij daarom wraak wil nemen op de ‘ongelovigen’.
Weggemans: ,,Bij radicalisering zijn altijd er altijd drie relevante domeinen: ideologisch, sociaal en praktisch. Het is nu erg interessant om een beeld te krijgen van dat ideologische proces. Mogelijk krijgen we daar meer zicht op als de inhoud van het gevonden briefje bekend wordt.”
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.Lees Meer
-
PREMIUM
Scholiere Helena (14) overlijdt voor ogen van vriendinnen: ‘Jouw verlies is te moeilijk voor woorden’
Het dodelijk ongeluk van afgelopen zaterdag in Hengelo is een drama op alle fronten. Voor de ogen van haar vriendinnen raakte de 14-jarige Helena Boyaci uit Hengelo dodelijk verwond. Door een fout in de communicatie kwam bovendien de slachtofferhulp aan getuigen veel te laat op gang. -
De beste consoles voor op de achterbank
Het is zomer en dat betekent voor veel gezinnen een lange reis met de auto richting de vakantiebestemming. Wil je die rit iets comfortabeler maken of zit jouw kroost niet te wachten op zes uur lang ‘ik zie wat jij niet ziet’ spelen? Zorg dan dat je een handheld of draagbare spelcomputer meeneemt. -
Energierekening
Ruud is van de variabele contracten: ‘Met de huidige energieprijzen pakt dat wat minder uit’
Hoeveel geld besteed jij aan energie in huis? Hoe probeer je de kosten omlaag te brengen? Deze vragen stellen we elke week aan een Nederlander. Vandaag: Ruud Koot (60) uit Amersfoort. -
PREMIUM
‘We hebben geen idee waar ze zijn’, OM blikt terug op eerste uren na ontsnapping tbs’ers
Persofficier Jirko Patist van het Landelijk Parket blikt terug op de eerste uren na de ontsnapping van tbs’ers Luciano Dijkman en Sherwin Windster. Het duo is vandaag tegen het middaguur nog altijd voortvluchtig. De zoektocht is in volle gang. ,,Het is belangrijk om te zeggen dat deze mensen zo snel mogelijk moeten worden aangehouden en terug naar de kliniek gaan. We hebben er zorgen over dat ze nu buiten zijn.” -
PREMIUMmet video
Bij toeval kwamen wij 'meesteroplichter’ Ad op het spoor: zakenlui bang, maar Ad ontkent álles
Is de 68-jarige Ad uit Woerden de grootste bedrieger van ons land of is hij zelf slachtoffer van oplichting? Die vraag doemt onvermijdelijk op na uitgebreid onderzoek van het AD. Aanleiding: een ogenschijnlijk gewone overval op een huis in Woerden.
-
Waarom je niet te hard moet werken voor je op vakantie gaat
Gedragspsycholoog Chantal van der Leest bekijkt onze gedragingen op de werkvloer: wie of wat bepaalt onze dagelijkse beslissingen? Vandaag: voorpret. -
Boa’s krijgen wapenstok en sommigen ook handboeien
Buitengewoon opsporingsambtenaren (boa’s) kunnen vanaf nu worden uitgerust met een korte wapenstok. Boa’s die, als de situatie daarom vraagt, geweld mogen gebruiken, krijgen op termijn ook handboeien in hun standaarduitrusting. Dat schrijft minister Dilan Yeşilgöz (Justitie) in een brief aan de Tweede Kamer. -
Er vliegen steeds minder vogels in de steden
Er komen steeds minder vogels voor in stedelijke gebieden in Nederland. Oorzaken zijn het volbouwen van de stad en het voor vogels ongunstige groenbeheer. Met enkele soorten, waaronder de slechtvalk, gaat het tegen de trend in wel goed.